در این صفحه قصد داریم برخی از مطالب منتشر شده در نشریه دانشجویی ژئومورفولوژی و مدیریت محیط را برای استفاده همراهان عزیز منتشر نماییم.

از دوران ابتدایی به ما آموختند که ایران یک کشور کوهستانی است. ما روی فلات زندگی می کنیم. این وجه بارز و تفاوت اصلی کشور ایران با بسیاری از کشور های جهان است. کوهستان و ناهمواری ها و توپوگرافی محور های اصلی دانش ژئومورفولوژی است. چه کسی می داند فلات چیست؟ فلات پدیده ای است که تمام ابعاد زندگی انسان و محیط طبیعیت را متاثر می نماید. بطور خلاصه تمام کشور های جهان روی یک سطح دوبعدی زندگی می کنند ولی ما ایرانیان روی یک سطح سه بعدی زندگی می کنیم. تمام. آخرش چی؟ یعنی تمام قوانین علمی در ایران با انحراف همراه می شوند. تمامی قوانین علمی و اصول اجرایی در تمام رشته ها تمام رشته ها باید در ایران بازنگری شود.

فلات پدیده ای است که در رشته علمی ژئومورفولوژی مطالعه می شود. بنابراین، ضروری است که ژئومورفولوژی در تمامی طرح های فرهنگی، حقوقی قضائی، پزشکی بهداشتی، صنعت، آموزش، تا طرح های انرژی و محیط زیست و صنایع نظارت داشته باشد.

آنچه در ادامه میخوانید شاید به نظر ما متعصبانه یا جوگیرانه و یا خصمانه یا دیوانوار به نظر برسد. اما وقتی این مطلب را تا انتها بخواهید با نویسنده موافق خواهید شد.

هیچ طرحی در هیچ شاخه علمی در ایران نباید بدون نظارت دانش ژئومورفولوژی اجرا شود. دلیل ناکارآمدی تمامی پروژه ها از بخش آموزش و درمان گرفته تا بخش های هنری فرهنگی و صنایع و انرژی و حتی خانواده برمی گردد به عدم نظارت دانش ژئومورفولوژی در اجرای این طرح ها .

از به ظاهر غیرمرتبط ترین ها شروع کنیم.

مهمترین عامل در مدیریت بانک در ایران ژئومورفولوژی است. هر بازیکر و فوتبالیست در ایران باید با دانش ژئومورفولوژی آشنا شود. هیچ قاضی بدون داشتن دانش ژئومورفولوژی نمی تواند قضاوت کاملا عادلانه و درستی داشته باشد (داستان پیرمرد دزد). مهمترین عامل در مطالعات پزشکی ابتدا باید دانش ژئوموفولوژی و بعد شناخت اناتومی بدن انسان باشد. قبل از درمان بدن انسان هر پزشک باید مجوز دانش ژئوموفولوژی داشته باشد. در ادامه کاملا با این پاراگراف موافق خواهید بود.

دلیل این اظهارات ظاهرا خیلی رادیکال و جوگیرانه این است که در ایران همه چیز تحت تاثیر موقعیت خاص سیاره زمین در این بخش از کره خاکی است.

حالا فاجعه اینجا بدتر می شود که برنامه هفتم توسعه کشور بدون در نظر گرفتن دانش ژئومورفولوژی تدوین شده است. بدون ژئومورفولوژی برنامه هفتم جمهوری اسلامی ایران مثل انسانی بدون استخوان است که بزودی شل می شود و می لرزد.

ما با کشورهای دیگر فرق داریم.

همه کشورها روی سطح دو بعدی 2D زندگی می کنند ولی ما ایرانیان روی یک صفحه سه بعدی 3D زندگی می کنیم. فلات چیست؟ چندکشور در جهان روی فلات زندگی می کنند. مشکل خودتان است بروید سرچ کنید. من میگویم تنها ایران بطور کامل روی فلات زندگی می کند.

ایران روی کوه ها و ناهمواری های بنا شده است. تا این را ندانیم باید هزینه های زیادی برای درمان آسیب دیدگان سیل و زلزله و غیره بدهیم، ضرر زیادی برای بیمه بدهیم، شکایات و دادنامه تنظیم کنیم چون نمیدانیم روی ناهمواری چطور باید قوانین متفاوت از کشورهای دیگر تدوین شود. هزینه آلودگی هوا می دهیم چون گردش عمومی اتمسفر در بین رشته کوه ها و ارتفاعات متفاوت از مکان های دیگر سیاره زمین است. خسارات سیل چطور می تواند تلافی شود. فشار خون چطور در ارتفاعات تغییر می کند. چطور با حرکت از یک شهر به شهر دیگیر که اختلاف ارتفاع دارند فشار بدن انسان متاثر می شود. چطور پیچ و خم جاده ها و اختلاف ارتفاع شهرها در مسافرت برخستگی و تصادفات ایرانیان تاثیر می گذارد. آیا نقش فلات از گناه ایمنی خودروسازان ایران بیشتر است. از چه کسی باید انتقام گرفت از طبیعیت یا کسی که بدون شناخت طبیعت طرحی تصویب کرد. شیب زمین باعث می شود مرز همسایه ها جابجا شود چطور یک قاضی بدون این دانش ممکن است مقصر را یکی از دو طرف بداند درحالیکه این طبیعت ناهمواری ها است چیزی که در کشور هایی مثل فرانسه (که حقوق ما از آن اقتباس شد) متفاوت است. چطور گرانش دو کوه می تواند آثار بیماری ها را تغییر بدهید چیزی که در مقالات پزشکی سایر کشور ها یافت نمی شود و مخصوص ایران است. فرهنگ ایران در گذشته تحت تاثیر ناهمواری توسعه یافت. در همه جای شعر و هنر ایران قدیم از جنگ و سیاست همه متاثر از ناهمواری های صعب و العبور و دسترسی ها است. چطور اختلاف فشار بین شهرهای ایران می تواند عملکرد بدنی ورزشکاران را تحت تاثیر قرار بدهید. چطور ارتفاع منفی که می تواند همچون وزنه ای بر روی شانه های انسان عمل کند در شمال کشور موجب تقویت عضلانی مردم می شود. چطور انسان های مناطق کم ارتفاع (ارتفاع منفی) در مقایسه با انسان های ساکن روی قله ها عضلات قویتر و پرزورتری دارند. چرا مازندران در کشتی قدرت بدنی بهتری دارند؟ چطور جهت شیب ناهمواری ها می تواند ذوق هنری را متاثر نماید. چطور سکونتگاه های کم شیب و پرشیب تفکرات هنری متفاوت و علایق مختلفی ایجاد می کننند. قطب و استوا هر دو فاصله یکسانی تا خورشید دارند. اختلاف آنها در چیست؟ اگر تفاوت آب و هوای قطب و استوا را تنها در زاوریه بدانیم، جهت شیب در فلات چه تاثیری می تواند در زندگی دو قسمت یک شهر داشته باشد؟ جهات و حرکت باد در تونل ناهمواری ها جابجا می شود. روی فلات ما دو فاصله یکسان را متفاوت خواهیم داشت. یکصد کیلومتر فاصله در یک استان با همین عدد در استان دیگر متفاوت است. یو.تی.ام که مبنای کار ما در حدنگاری و کاداستر است اساسا روی فلات همیشه ثابت و یکسان نیست. ژئوئید ایران با کل جهان متفاوت است. هیچ پدیده ای روی فلات رفتار یکسانی با همسایگان خود ندارد چه برسد با پدیده های مشابه در سایر کشور های جهان.

لذا، می توانیم بگوییم که ناهمواری و پستی بلندی های ایران چیزی است که اصول علمی ترجمه شده از غرب را نقض می کند. اصول علمی و هنری کشور های دیگر در ایران کاربرد ندارد چون ما همانند مردم سایر کشورهای جهان روی زمین زندگی نمی کنیم. ما ایرانیان روی کوه و بین کوه ها زندگی می کنیم. به این دلیل لازم است تمام طرح ها قبل از اجرا با نظارت دانش ژئومورفولوژی انجام گیرد.

این نشریه  فعالیت خود را از تابستان 92 شروع کرد و بعد از چاپ چند مقاله فعالیت آن بدلیل عدم وجود منابع مالی کافی ادامه پیدا نکرد. محتویات این نشریه در قالب ژئومورفولوزی و مدیریت محیط بوده و درمورد موضوعات جغرافیایی و تکنیکها و ابزارهای جدید و نرم افزارهای مهم و پرکاربرد در این شاخه از علوم بحث می کند  که می تواند منبع مفیدی در غنابخشی به اطلاعات جغرافییایی همه محققان بویزه دانشجویان ژئوموفولوزی باشد. لذا هدف این نشریه اطلاع رسانی در مورد تازه ترین رخدادهای ژئومورفولژی و آموزش دانشجویان و  ارزیابی نظرات انها در مورد ژئومورفولوزی و در مورد دروس و مفاهیم این علم  و ارائه روشها و تکنیکها و نرم افزار جدید و پرکاربرد و ارائه نظریات جدید در دنیای ژئومورفولوزی بوده است.

دانلود شماره یک نشریه دانشجویی ژئومورفولوژی و مدیریت محیط دانشجویان دانشگاه تهران

geo-env-mng v2b

سرمقاله

هدف علم حل مسایل و ایجاد رفاه در زندگی انسانی و دست یابی به سعادت بشری می باشد. ریشه مسایل بشری از دو منبع خصوصیات محیط طبیعی و تفکر بشری نشات می گیرد. برخورد این دو ویژگی می تواند رفتار های معینی خلق کند که به نوبه خود بر زندگی انسان موثر می باشد. به عبارتی، در ارتباطی متقابل محیط های متفاوت فرهنگ های متفاوت و فرهنگ های متفاوت محیط های متفاوتی ایجاد می کنند. بنابراین با شناخت هرچه دقیق تر خصوصیات طبیعت و تفکر انسانی می توان بروز و گسترش بسیاری از مشکلات را کنترل و برای رسیدن از شرایط موجود به شرایط مطلوب برنامه ریزی نمود.   

ژئومورفولوژی که شاخه ای از دانش آکادمیک جغرافیا می باشد با هدف شناسایی ویژگی های محیط کالبدی سیاره زمین در ارتباط با ویژگی های فرهنگ انسانی تلاش در حل مسایل جامعه بشری دارد. این علم مانند تمام شاخه های علوم درصدد هرچه دقیق تر نمودن روش های شناخت و کنترل به منظور ثابت نمودن مسیرهای رسیدن به راه حل ها معقولتر در رفع مشکلات و دست یابی به اهداف می باشد. مدیریت محیط طبیعی مستلزم شناخت فرهنگ (ویژگی های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، و تکنولوژی) جامعه بشری برای برنامه ریزی محیطی بهتر می باشد. مدیریت به ترتیب نیازمند برنامه ریزی، سازماندهی، بسیج منابع و امکانات، هدایت برنامه، هماهنگی و کنترل بخش های مختلف، تهیه گزارش و بودجه ریزی مقتضی می باشد. در این فرایند می توان از امکانات طبیعی و انسانی با لحاظ نمودن ویژگی ها و ظرفیت های هر کدام برای رسیدن به اهداف علم استفاده نمود. 

نشریه ژئومورفولوژی و مدیریت محیط قصد دارد در تلاشی هرچند کوچک در ارتباط صنعت و دانشگاه گام بردارد. شاید انتشار این نشریه و ادامه آن بتواند در آینده در بکارگیری دست آورد های علوم بنیادی در توسعه اقتصادی و رفاه اجتماعی کشور موثر باشد. در این شماره تنها تلاش شده است به طور مختصر به برخی از جنبه های کاربرد این دانش پرداخته شود.

محمدعلی نظام محله

زمستان 1393

ژئومورفولوژی و مدیریت محیط در آینده

محمدعلی نظام محله

در سه قرن گذشته همراه با تغییرات در علوم و تمدن های بشری ژئومورفولوژی نیز از مطالعه پدیده های امروزی برای پی بردن به فرایندهای گذشته (Orme, 2013, Oldroyd, 2013) به سمت علوم مهندسی و مطالعات فیزیکی تمرکز یافت (Orme, 2013).

تا اواخر قرن بیستم ورود فناوری های نوین در ژئومورفولوژی امکان اخذ اطلاعات و ارتقای توان مشاهدات را موجب شد که پیش رفت هایی را در مدل سازی ها و مطالعات پایه و سیاره ای بدنبال داشت (McDowell, 2013, Plater et al, 2013).

چالش های آینده جوامع بشری شامل رشد جمعیت، تغییر اقلیم، تغییر سطح اساس دریاها، زمین لرزه ها، آتشفشان ها، منابع آب و تغییر کاربری ها و تغییر پوشش سطح زمین خواهد بود. از نظر تحقیقات بنیادی ژئوموزفولوژی که ارتباط بین علوم جغرافیایی و علوم زمین شناسی و محیطی می باشد (Sack, Orme, 2013, Corenblit, 2011) به سمت مطالعه این چالش ها پیش می رود. از نظر تحقیقیات کابردی نیز ژئومورفولوژی مجموعه ای  است از آموزش محیط زیستی، مهندسی، برنامه ریزی و مدیریت (Orme, 2013, Murray et al, 2009).

نظریه های غالب در آینده ژئومورفولوی شامل مباحث پیچیدگی، فراکتال (خود شباهتی عوامل نزدیک به هم)، درهم ریختگی عوامل متعدد، و خود سازماندهی (McDowell, 2013, Murray et al, 2009) در مقیاس های زمانی و مکانی-فضایی مطلق و نسبی (Miller, 2013, Murray et al, 2009) خواهد بود.

دومقوله مدیریت و برنامه ریزی محیطی اصول و بنیادهای علمی ژئومروفولوژی را در رفع چالش هایی ناشی از نیروهای طبیعی و فعالیت های انسانی، برای حفظ تعادل در برابر کاهش منابع سیاره زمین و افزایش جمعیت بکار می گیرد (Orme, 2013).

1. Brad Murray, Eli Lazarus, Andrew Ashton, Andreas Baas, Giovanni Coco, Tom Coulthard, Mark Fonstad, Peter Haff, Dylan McNamara, Chris Paola, Jon Pelletier, Liam Reinhardt; (2009) geomorphology, complexity, and the emerging science of the Earth’s surface, geomorphology 103, 496-505
2. J. Plater, M.D. Daniels, T. Oguchi; (2013) Present Research Frontiers in Geomorphology, Treatise on Geomorphology 1, 349-376
3. Dov Corenblit, Andreas C.W. Baas, Gudrun Bornette, José Darrozes, Sébastien Delmotte, Robert A. Francis, Angela M. Gurnell, Frédéric Julien, Robert J. Naiman, Johannes Steiger; (2011) Feedbacks between geomorphology and biota controlling Earth surface processes and landforms: A review of foundation concepts and current understandings, Earth-Science Reviews 106, 307-331
4. Orme, A.R.; (2013) introduction for foundations of geomorphology, Treatise on geomorphology 1, 1-10
5. F. McDowell, (2013) geomorphology in the Late Twentieth Century, Treatise on geomorphology 1, 108-123
6. W.S. Millar; (2013) Spatial and Temporal Scales in Geomorphology, Treatise on Geomorphology 1, 130-145

اهمیت سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) در مدیریت بازاریابی

احمد الاهی ، کارشناس ارشد مدیریت استراتژیک، دانشگاه تهران

سیستم اطلاعات جغرافیاییGIS) ) در بسیاری از قلمروهای كاربردی، اهمیتی خاص دارد، بعنوان مثال: جنگلداری، كاداستر، مدیریت خدمات رفاهی، طرح‌ریزی و مدیریت حمل و نقل، مهندسی راه و ساختمان، كشاورزی، حفاظت محیط زیست، برنامه‌ریزی شهری، مدیریت منابع، بهره‌برداری معادن، كشتیرانی، برنامه‌ریزی ملی و ناحیه‌ای، زمین‌آرایی، برنامه‌ریزی نظامی، امینت و دفاع ملی و . . . از آن جمله‌اند. از سایر حوزه­هایی که GIS در انها بسیار حائز اهمیت است حوزه مدیریت بازاریابی است که در اینجا به بیان اهمیت و کاربرد GIS در این حوزه­ می­پردازیم.

کسب و کارها باید دنیایی از اطلاعات را مدیریت و از آنها استفاده کنند. این اطلاعات شامل یک موقعیت جغرافیایی، یک آدرس، یک محدوده و منطقه سرویس‏دهی، محل‏هایی برای فروش و مسیرهای تحویل که بتواند در یک نقشه دیده شده و تحلیل گردد، می‏باشد. سیستم­های اطلاعات بازاریابی (MKIS) سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری  هستند که در تصمیمات بازاریابی خاص مورد استفده قرار می­گیرند. MKIS در بازاریابی جهانی، تصمیم­گیری­ها را در چهار حوزه تقسیم می­کند و سپس این حوزه­ها را به همدیگر و به سایر حوزه­های بازاریابی ارتباط می­دهد. سیستم­های اطلاعات جغرافیایی می­تواند به عنوان ژنراتور مبحت تصمیم­گیری در MKIS معرفی شود.  یک مزیت منحصر به فرد GIS نسبت به سایر فناوری­ها و تکنیک­ها، قابلیت یکپارچه سازی اطلاعات از منابع مختلف و حوزه­های تصمیم­گیری مشترک در موارد مورد نیاز است و همین ویژگی است که امکانی نظیر، ارائه محصولات محلی با تمایز و ارزش افزوده بالا را که در واقع به عنوان کالاهای سنتی از استقبال خرید خوبی هم برخوردارند را برای تولید کنندگان محلی فراهم می­کند. این سیستم با دو مکانیسم زیر موجب ایجاد ارزش در تصمیم­گیری بازاریابی می­شود:

الف) راهی را برای تحلیل اطلاعات داخلی و خارجی بازاریابی فراهم می­کند و اطلاعات را در یک فرمت مناسب برای تصمیم­گیری در اختیار بازاریابان قرار می­دهد.

ب) با ادغام اطلاعات درونی و بیرونی بازاریابی تا حد زیادی موجب اثر بخشی تصمیم­گیری می­شود.

آمیخته­های بازاریابی (p4) قیمت، محصول، مکان و تبلیغات  هستند که با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی در مدیریت بازاریابی، یک P اضافه در کنار 4p بازاریابی ایجاد می­شود. GIS باعث یکپارچه شدن اجزاء گوناگون چهارP بازاریابی شده و امکان تصمیم گیری استراتژیک را در بازاریابی ایجاد می‏کند.

 

و به طرق زیر موجب افزایش اثر بخشی بازاریابی می­شود:

تحلیل مشتری: سیستم اطلاعات جغرافیایی به کسب و کارها کمک می­کند که ارزش و رفتار مشتریان را سازماندهی و پیگیری کنند و بتوانند تشخیص دهند که مشتریان شرکت چه کسانی هستند، چه چیزی می­خواهند و چگونه می­توان به آنها دست یافت و کجا مشتریانی همانند آنها وجود دارد.

تحلیل بازار: ابزار تحلیل بازار GIS می­تواند در تعیین کردن اینکه کدام محصول یا تیلیغات با شیوه زندگی و الگوی خرید مشتریان سازگار است کمک زیادی کند.

انتخاب: GIS می­تواند به کسب و کارها در انتخاب محل احداث فروشگاه­های جدید، مراکز توزیع یا مناطق سرویس کمک کند.

مدیریت مناطق فروش: GIS می‏تواند به داده‏ها حساسیت نشان دهد و بهترین سناریوها را برای توسعه، حفاظت و افزایش قدرت نفوذ کسب و کارها ارائه کند. GIS می‏تواند برای پیگیری، مدیریت و پیش­بینی فروش و موجودی انبار به کار رود. همچنین می‏تواند برای تعیین و تشخیص بهترین محدوده کاری و متعادل‏سازی مناطق فروشی که به نظر اوریب و ناصاف می‏رسند به کار رود.

 

منابع و مآخذ:

1. محمد طالقانی، بهمن رمضانی گورابی. جایگاه و نقش سیستم­های اطلاعات جغرافیایی در مدیریت بازاریابی

]. 1391 بهمن 29[<http://smsm.ir/post-407.aspx> Online.2

.3 Bilge dogan,& Ummuhan Gokovali.(2012).“Geographical Indication: The Aspect of Rural               Development and Marketing Through the Traditional Product“.Procedia – Social and                         Behavioral  Science,761-765.

.4 Ronald L. Hess ,Ronald S. Rubin ,Lawrence . West Jr. 2004 .“Geographic information system       as a marketing information system technology“.38.197-212.

5. Beaumont,J.R.”GIS and analysis, in Geographical Information System: Orinciples and                    Applicaton”, Maguire, D.J., Goodchild, M.F . and Rhind, D.W.(eds), Logman Scientific &                Technical.2001.

تهیه نقشه های ژئومورفولوژی و معرفی نرم افزار freehand

عبدالکریم ویسی(دانشجوی کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی دانشگاه تهران)

اصغر نویدفر( دانشجوی کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی دانشگاه تهران)

 

سابقه نمایش پستی و بلندی‌ها و عوارض ساده ژئومورفولوژی بر روی نقشه‌های قدیمی خیلی جلوتر از نقشه‌های توپوگرافی با استفاده از خطوط تراز است. با این تفاوت که نقشه‌ها، پیچیدگی  نقشه‌های کنونی را نداشته‌اند. بتدریج با گسترش دانش ژئومورفولوژی تراکم اطلاعات ژئومورفولوژی به حدی زیاد و تخصصی شد که امکان نمایش این داده‌ها هم زمان با سایر اطلاعات عمومی بر روی یک نقشه مشترک میسر نگردید بنابراین از آن زمان نقشه‌های ژئومورفولوژی به عنوان یک نقشه اساسی و کاربردی همانند نقشه‌های زمین‌شناسی و توپوگرافی به جمع نقشه‌های ویژه پیوست.اولین نقشه ژئومورفولوژی تهیه شده مربوط به اوایل قرن نوزده میلادی است. در سال 1914 میلادی پاسارژ اولین نقشه ژئومورفولوژی را با ماهیت تفصیلی و کاربردی منتشر نمود.در دهه‌های بعد لینتون نقشه‌های جهانی را در مقیاس 1:48000000 و نقشه‌های اروپا را درمقیاس 1:6000000 برای اطلس آکسفورد تهیه کرده است.وی در این نقشه‌ها، عناصر ساختمانی را به وسیله رنگ و سایه روش نشان داده است. همچنین پهنه‌های هموار، چین‌خوردگی ملایم، رسوبات جدید، رسوبات قدیمی، مناطق دگرگونی، کوهستان‌های چین خورده جدید، آتشفشان‌های متعلق به دوره ترشیاری که هنوز تخریب و متلاشی نشده‌اند و نظایر آن را به وسیله علائم ویژه و رنگ نمایش داده است. علاوه بر این از خطوطی با شکل‌های متفاوت برای نمایش امتداد پرتگاه‌ها، خطوط گسلی و امتداد محوری ساختمان‌ها و نیز علائم آتشفشانی در این نقشه‌ها استفاده کرده است.

وظایف نقشه‌های ژئومورفولوژی

1.    شناسایی اشکال مورفولوژیک سطحی که در محدوده تحت پوشش نقشه قرار دارند.

2.    تجزیه و تحلیل این اشکال با اهداف:

  الف: بررسی ابعاد و اندازه اشکل از نظر کمی و کیفی

ب: شناخت منشاء اشکال ژئومورفولوژیک توسط مفاهیم تعیین شده با مبانی نظری و سپس تعیین وابستگی سن آنها

ج: بررسی نظم و ترتیب فضایی آنها و شناخت ارتباط متقابل آنها در قالب یک سیستم

3.نمایش کارتوگرافیکی از توزیع و محتوای اشکال ژئومورلوژیک

اطلاعات نقشه‌های ژئومورفولوژی: اطلاعات نقشه های ژئومورفولوژی در دو دسته عمومی و ویژه قرار می گیرند.

اطلاعات عمومی نقشه های ژئومورفولوژی

1-    اطلاعات مسطحاتی

از انجائیکه اطلاعات مسطحاتی شامل آن دسته از علائمی می‌شود که ویژگی‌های سطحی را نمایش می‌دهند، بنابراین بخش عمده‌ای از اطلاعات نقشه‌های ژئومورفولوژی جزء اطلاعات مسطحاتی محسوب می‌گردد.

علاوه بر علائمی که برای پهنه‌ها و مساحت‌ها بکار می‌رود، بخش عمده‌ای از علائم خطی نظیر امتداد پرتگاه‌ها، تیغه‌ها و نیز علائم مکانی و نقطه‌ای نظیر اشکال کارستیک در یک سازند آهکی جزء علائم ژئومورفولوژیک مسطحاتی به شمار می‌رود.

2-    اطلاعات ارتفاعی

اطلاعات ارتفاعی در روی نقشه‌های ژئومورفولوژی به سه شکل خطی، سطحی، و نقطه‌ای نمایش داده می‌شوند.درپاره‌ای از نقشه‌های ژئوموروفولوژی پهنه‌های ارتفاعی همانند نقشه‌های هیپسومتری سطح‌بندی ارتفاعی می‌گردند، همانند تفکیک فلات از دشت‌های پست. به طور معمول در نقشه‌های ژئومورفولوژی قله‌ها را به عنوان بلند‌ترین نقاط با سمبل ویژه‌ای بصورت نقاط ارتفاعی نمایش می‌دهند، مرز حوضه‌های آبخیز نیز، امتداد یال‌ها و میان‌آبراهه‌ها، خط‌الراس‌ها و نظایر آنها از جمله علائم خطی هستند که مفهوم ارتفاعی دارند.

3-    اطلاعات حاشیه‌ای

اطلاعات حاشیه‌ای شامل کلیه اطلاعاتی است که در خارج از چهارچوب اصلی نقشه آورده می‌شود. این اطلاعات عموما شامل راهنمای نقشه، مختصات جغرافیایی، راهنمای اتصال نقشه‌ها و اندکس، سازمان تولید‌کننده و ناشر، مولفین نقشه و خلاصه کلیه اطلاعاتی که می‌تواند درک محتوای نقشه و طبقه‌بندی آنرا فراهم نماید جزء اطلاعات حاشیه‌ای نقشه به شمار می‌رود.

اطلاعات ویژه نقشه‌های ژئومورفولوژی

1-    اطلاعات مورفومتریک

نقشه های ژئومورفولوژی بر روی یک نقشه پایه با زمینه اوروهیدروگرافی، یعنی روی زمینه ای که نمایشگر ناهمواری و شبکه آب هاست، ترسیم می گردد، در این صورت برای قابلیت تفکیک بهتر و از طرفی سهولت ترسیم، منحنی های تراز با رنگ قهوه ای و شبکه زهکشی و رودخانه ها با رنگ آبی ترسیم می شوند. بسیاری دیگر از عوارض نظیر پادگانه های رودخانه ای، دامنه کاو پیچان رودها، موقعیت پرتگاه ها و تیغه ها همراه با داده های مورفومتریک تفکیک می گردند.

 

2-    اطلاعات مورفوگرافیک

اشکال مورفولوژیک و لندفرم ها به وسیله علائم و سمبل های گرافیکی ویژه ای نمایش داده می شوند، به دلیل تنوع زیاد علائم رعایت اصل تشابه به طور کامل امکان پذیر نیست، بنابراین سعی می شود که نمادها حتی الامکان از ویژگی تداعی کنندگی برخوردار باشند.

3-    اطلاعات مورفوژنتیک

بررسی منشأ لندفرم ها در ژئومورفولوژی از اهمیت خاصی برخوردار بوده و از نگاه های متفاوتی قابل نمایش و تحلیل است. دراین خصوص منشأ لندفرم ها از سه دیدگاه سنگ شناسی، عوامل حمل و شرایط محیط رسوبگذاری قابل بررسی و نمایش است

4-    اطلاعات مورفوکرونولوژیک: برای ارائه کارتوگرافیک داده های کرونولوژیک و نمایش ترتیب سنی آن ها به دو شکل عمل می شود در مورد عناصر توپوگرافیک که تعین سن قطعی آن ها امکان پذیر است ترتیب سنی عینأ آورده می شود، در غیر این صورت ترتیب سنی عناصر توپوگرافیک به صورت توصیفی بیان می گردد.

نرم افزار freehand MX یک نرم افزار گرافیکی می باشد که برای ترسیم اشکال و طراحی و خلق تصاویر به کار می رود. ابزارهای بی شماری وجود دارد که می‌توان هر عارضه را ترسیم نمود و هیچ‌گونه محدودیتی در این رابطه وجود ندارد. در این نرم افزار تصاویر و متون از یک سری خطوط و منحنی تشکیل شده ناد. به عبارتی دیگر اشکالی نظیر دایره، خط، کمان و … به صورت موضوعات مستقلی هستند که می توان به راحتی آن ها را جابه جا کرد و تغییر مقیاس داد.

برای شروع کار ترسیم نقشه نیازمند نقشه‌های پایه می‌باشیم. در این ارتباط نقشه‌های توپوگرافی و زمین‌شناسی را بسته به مقیاس نقشه‌ای که می‌خواهیم ترسیم بکنیم ، فراخوانی می‌نماییم. آبراهه ها را می توان از روی نقشه توپوگرافی استخراج کرد و با توجه به موقعیت آن ها می توان خط الرأس ها و میاناب ها را نیز مشخص کرد. برای ترسیم اطلاعات مربوط به جنس، سن و مقاومت سازندها نقشه زمین شناسی منطقه را فراخوانی می کنیم و کار ترسیم را بر روی ان انجام می دهیم.

منابع:

1-    یمانی، مجتبی، 1391، جزوه درسی تفسیر و تهیه نقشه های ژئومورفولوژی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.

موضوعات پیشنهادی پایان نامه براساس مقالاتی که بیشترین رفرنس را داشته اند:

http://www.journals.elsevier.com/geomorphology/most-cited-articles/

1: پادگانه های پلکانی رودخانه ای با کنترل اقلیمی بعنوان یک پدیده جهانی کواترنری

2: تسونامی بعنوان بحران های ژئومورفی در رخداد لوک نگا سال 2004.

3: تهیه نقشه استعداد زمین لغزش در محدوده با رخداد  زلزله بر اساس جی ای اس  

4: پاسخ فرسایش خاک و تخلیه رسوب به تغییرات کاربری در چند محدوده و مقایسه آنها

5: تهیه نقشه ژئومورفولوژی و اشکال اولیه قطعه بندی منطقه

6:

موضوعات براساس کاربرد صنعتی ژئومورفولوژی

1: کاربرد ژئومورفولوژی رودخانه ای در مدیریت کانال رودخانه  

2: نقش ژئومورفولوژی در مطالعه هوازدگی سنگ های آثار تاریخی

3: کاربرد ژئو در برنامه ریزی منطقه ای مطالعه انتخاب مکان دفن زباله

4: نقش سنجش از دور در تحلیل ناهمواری های زمین

5: نقش ژئو در مطالعات آمایش سرزمین در استان …

6: نقش ژئو در مطاعات مخاطرات و بلایای طبیعی

7: ارتباط تصادفات جاده ای با عوامل ژئو

8: تاثیر لندفرم های ژئو در جاده سازی

9: بررسی عوامل ژئو در مدیریت جاده و ترافیک

10: شناسایی منابع و معادن زیرزمینی با استفاده از عوامل ژئو

فناوری ها و الگوریتم های نوین در ژئومورفولوژی (عبدالحسین حاجی زاده، دانشجوی ژئومورفولوژی دانشگاه تهران)

در این بخش به طور خلاصه فناوری ها و الگوریتم های مناسب در تحقیقات ژئومورفولوژی ارائه می شود از جمله این الگوریتم ها می توان به موارد زیر اشاره نمود: 1) شبکه عصبی 2) فیلتر کالمن 3) پالئومغناطیس 4) مکانیک محیط ها 5) تصاویر راداری 6)  الگوریتم ژنتیک 7) هوش مصنوعی 8) منطق فازی  9)  تصاویر ماهواره ای و GIS

در این مجموعه کلیه تکنیک­ها، الگوریتم ها و روش­های نوین به طور خلاصه همراه با کاربردهای آن در ژئومورفولوژی ارائه می­شود. یک شبکه عصبی یک ابزار محاسباتی است که در هوش محاسباتی قرار می گیرد منشا الهام آن سیستم بیولوژیکی و سیستم های طبیعی است که دانشمندان آنها را دیده اند و مطالعه نمودند و برای آنها توصیف های ریاضی آورده اند بعد توصیف ریاضی را به بلوک های محاسباتی دراورده اند خاصیت مهم شبکه عصبی الهام گرفتن از طبیعت است حال چرا این خصیصه مهم است؟ چون معتقدیم طبیعت به خاطر زمان زیادی که دارد تقریبا بهترین راه حل را پیدا کرده است و هرچی را تقریبا به تکامل رسانید است. اولر ریاضی دان معروف گفته است که در طبیعت هرچیزی را بررسی کنید بالاخره هرچیزی مینیمم و ماکزیمم شده است چون این مکانیزم ها فرصت زیادی داشته اند و توانسته اند خود را بهبود بدهند.

داخل پرانتر: این تکامل در مورد انسان صادق نیست چون تکامل به معنای بهتر شدن نسبت به حالت قبل است در صورتی که خداوند انسان را کامل آفریده است. شبکه عصبی انسان را درنظر بگیرید: مغز انسان قسمتی از دستگاه عصبی انسان است و یکی از پیچیده ترین سیستم ها و یکی از خلقت های عظیم خداوند است (خلق السماوات و الارض اکبر من خلق الانسان)

مغز انسان نزدیک به 100 میلیارد سلول دارد و هر سلول به طور متوسط با ده هزار سلول دیگر  ارتباط دارد. مغز قابلیت های زیادی دارد که در حال حاضر هیچ ابرکامپیوتری قدرت رقابت با مغز انسان را ندارد و این قابلیت ها در اثر یکسری سلول هایی بوجود آمده اند که خیلی ساختار پیچیده ای ندارند. زمان پاسخ دهی مغز انسان 1 میلی ثانیه و زمان پاسخ دهی ترانزیستورها (کامپیوترها و..) 1 نانوثانیه است پس با توجه به اینکه زمان پاسخ دهی مثلا کامپیوترها 1 میلیون بار سریعتر هستند چرا مغز انسان اینقدر دقیق عمل می کند؟

سوال: مثلا اگر شما شخصی را یکبار ببینید و چند ماه بعد همان شخص را دوباره به طور تصادفی ملاقات کنید بلافاصله فرد را شناسایی می کنید ولی این کار (تشخیص چهره) برای کامپیوتر ممکن است ساعتها زمان لازم داشته باشد؟

پاسخ: قانون صدگام قانونی است که مغز انسان به آن عمل می کند مغز هر کاری را که می خواهد انجام بدهد (حرف زدن، تشخیص چهره و…) حداکثر 100 نرون در آن دخیل می شود یعنی در هر عملیات نهایت 100 نرون دخالت داده می شود پس حداکثر مدت زمان لازم برای انجام عملیات:

یعنی در کندترین حالت 100 میلی ثانیه طول می کشد ولی برای کامپیوتر:

یک نانوثانیه طول می کشد ولی چرا مغز انسان سریعتر عمل می کند!! مقایسه کنید تبادل و پخش اطلاعات و خبر را در دهه اخیر و دهه 1800 میلادی، در دهه اخیر به علت ظهور اینترنت، ایمیل، تلویزیون، روزنامه ها و … بلافاصله خبر بین فرستنده و گیرنده منتقل می شود در صورتی در دهه 1800 خبر به صورت دست به دست اطلاع رسانی می شد و به این صورت تا رسیدن خبر به گیرنده ها زمان زیادی طول می کشید همین روال برای مغز انسان و شبکه عصبی مصنوعی نیز صادق است یعنی مغز انسان یک ساختار منحصر به فردی است که هر نرون آن به طورهمزمان با 10 هزار نرون دیگر ارتباط دارد (به اصطلاح حالت دلالی بوجود نمی آید) و به طور همزمان با تعداد زیادی اجزاء کار می کند یعنی کاری که از عهده کامپیوتر برنمی آید یعنی کامپیوترها باید هر عمل را بعد از عمل دیگر با سرعت بسیار زیاد انجام بدهند به اصطلاح مغز ساختار موازی دارد مثل شنیدن و دیدن اعمالی موازی اند.

 بعضی از کاربردهای شبکه عصبی در ژئومورفولوژی: پیش بینی جریان رودخانه، پیش بینی بار معلق رسوبی، ارزیابی و پهنه بندی پایدار زمین لغزش، برآورد رواناب آبخیزها، برآورد حجم و توپوگرافی subglaciers ،