موقعیت جغرافیایی چاه های آب نمونه استان مازندران و خصوصیات شیمیایی
این محصول یک شیپ فایل GIS از موقعیت چاه های آب استان مازندران است که می توانید موقعیت جغرافیای و مکان هرکدام از چاه ها را مشاهده کنید و همچنین اطلاعات شیمیایی و نمونه برداری های هر کدام از چاه ها نمایش داده شده است.
این اطلاعات شامل انواع خصوصیات شیمیایی زیر می باشد. این اطلاعات هم بصورت shapefile و هم بصورت اکسل Excel موجود است. از لینک خرید زیر محصول موقعیت جغرافیایی چاه های آب نمونه استان مازندران و خصوصیات شیمیایی را دانلود کنید.
در قسمت زیر ویدئوی این محصول را مشاهده کنید.
اطلاعات جدول زیر بصورت خصوصیات Attribute Table این شیپ فایل موجود است.
۱. pH (اسیدیته) پارامتر pH نشان‌دهنده‌ی میزان اسیدی یا بازی بودن آب است. مقدار آن بین ۰ تا ۱۴ متغیر است و آب خنثی حدود ۷ است. اگر pH کمتر از ۷ باشد، آب خاصیت اسیدی دارد و در صورت بیشتر بودن از ۷، قلیایی است. در آب‌های زیرزمینی، pH معمولاً بین ۶٫۵ تا ۸٫۵ است. پایین بودن pH می‌تواند نشانه‌ی وجود گاز CO₂ محلول یا اسیدهای معدنی باشد و باعث خوردگی لوله‌ها و تأسیسات شود، درحالی‌که بالا بودن آن می‌تواند موجب رسوب‌گذاری کربنات‌ها شود. ۲. شوری (Salinity – salabi یا sal1) شوری یکی از مهم‌ترین شاخص‌های کیفیت آب است و بیانگر مقدار کل نمک‌های محلول در آب می‌باشد. افزایش شوری در آب چاه‌ها معمولاً به علت تبخیر زیاد، نفوذ آب شور، یا انحلال سنگ‌های تبخیری (مانند ژیپس و هالیت) رخ می‌دهد. آب‌های با شوری بالا برای شرب، کشاورزی و صنعت محدودیت دارند. در مناطق خشک، افزایش شوری یکی از نشانه‌های افت سطح آب زیرزمینی و تمرکز املاح است. ۳. TDS (کل مواد جامد محلول) TDS به مجموع غلظت همه یون‌های محلول در آب (مانند Ca²⁺، Mg²⁺، Na⁺، Cl⁻، SO₄²⁻ و HCO₃⁻) گفته می‌شود. این پارامتر معیار کلی شوری و کیفیت آب است. معمولاً مقدار کمتر از ۵۰۰ mg/L برای آب آشامیدنی مناسب است، بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ mg/L قابل قبول و بالاتر از ۱۵۰۰ mg/L نامطلوب تلقی می‌شود. مقدار زیاد TDS نشان‌دهنده‌ی تبادل یونی با سنگ‌های حاوی نمک یا تأثیر آلودگی‌های انسانی است. ۴. سختی کل (TH) سختی کل آب از مجموع یون‌های کلسیم (Ca²⁺) و منیزیم (Mg²⁺) ناشی می‌شود. اگر سختی زیاد باشد، رسوب آهکی در تجهیزات و لوله‌ها ایجاد می‌شود و مصرف صابون را بالا می‌برد. سختی کمتر از ۶۰ mg/L نرم، بین ۶۰ تا ۱۲۰ نیمه‌سخت، ۱۲۰ تا ۱۸۰ سخت و بالاتر از ۱۸۰ بسیار سخت محسوب می‌شود. منشاء سختی اغلب انحلال سنگ‌های آهکی (کلسیت و دولومیت) در آب زیرزمینی است. ۵. هدایت الکتریکی (EC) EC یا Electrical Conductivity نشان‌دهنده توانایی آب در هدایت جریان الکتریکی است و با مقدار نمک‌های محلول ارتباط مستقیم دارد. هر چه املاح یونی بیشتر باشند، EC نیز افزایش می‌یابد. این پارامتر برای تشخیص سریع شوری آب بسیار مفید است. مقدار EC کمتر از ۷۵۰ µS/cm برای آبیاری مناسب است، در حالی‌که بیش از ۳۰۰۰ µS/cm می‌تواند به گیاهان آسیب برساند. ۶. سدیم (Na⁺) سدیم یکی از کاتیون‌های اصلی در آب زیرزمینی است و معمولاً از انحلال سنگ‌های تبخیری یا تبادل یونی بین رس‌ها و کلسیم/منیزیم حاصل می‌شود. غلظت بالای سدیم می‌تواند برای خاک و گیاهان مضر باشد، زیرا سدیم ساختار خاک را پراکنده می‌کند و نفوذپذیری آن را کاهش می‌دهد. برای شرب نیز آب‌های با سدیم زیاد توصیه نمی‌شوند، زیرا ممکن است فشار خون را افزایش دهند. ۷. پتاسیم (K⁺) پتاسیم نسبت به سایر کاتیون‌ها معمولاً غلظت کمی در آب دارد، زیرا در شبکه‌ی بلوری کانی‌های سیلیکاته محبوس است و به سختی آزاد می‌شود. وجود پتاسیم در آب چاه‌ها ممکن است نشانه‌ی تأثیر فعالیت‌های کشاورزی (کودهای پتاسیمی) باشد. هرچند پتاسیم برای گیاهان مفید است، اما غلظت زیاد آن ممکن است نشانه‌ی آلودگی انسانی یا کوددهی بیش از حد باشد. ۸. کلسیم و منیزیم (Ca²⁺ و Mg²⁺) این دو عنصر، نقش اصلی در سختی آب دارند. منشاء آنها اغلب از انحلال سنگ‌های آهکی (کربنات‌ها و دولومیت‌ها) است. افزایش Ca و Mg علاوه بر سختی زیاد، می‌تواند به تشکیل رسوبات در شبکه‌های انتقال و تأسیسات منجر شود. نسبت Ca/Mg گاهی برای تشخیص منشاء زمین‌شناسی آب (مثلاً سنگ آهکی یا دولومیتی) استفاده می‌شود. ۹. دما (Dama) دمای آب زیرزمینی معمولاً با عمق و فصل تغییر می‌کند. آب چاه‌هایی با دمای غیرعادی بالا می‌توانند نشانه‌ی فعالیت‌های زمین‌گرمایی یا تبادل حرارتی با اعماق زیاد باشند. دما تأثیر زیادی بر انحلال‌پذیری گازها و نمک‌ها دارد؛ به‌طور مثال، در دماهای بالاتر، گاز CO₂ کمتر حل می‌شود و pH افزایش می‌یابد. دمای ثابت معمولاً نشانه‌ی پایداری سفره‌ی آب است. ۱۰. موقعیت جغرافیایی و کلاس آب (UTMX, UTMY, Class) مختصات UTMX و UTMY محل برداشت نمونه را مشخص می‌کنند و امکان ترسیم نقشه‌های هیدروشیمیایی را فراهم می‌آورند. پارامتر “Class” معمولاً نشان‌دهنده‌ی طبقه‌بندی کیفیت آب (برای شرب، کشاورزی یا صنعتی) است که بر اساس مقادیر EC، TDS و نسبت سدیم تعیین می‌شود. تلفیق داده‌های شیمیایی و مکانی به شناسایی روند آلودگی، منشاء املاح و مدیریت منابع آب زیرزمینی کمک می‌کند. |
همچنین لوکیش این چاه های آب با فیلد های مختلف اطلاعاتی می توانند در مطالعات مکانیابی و پهنه بندی های مختلف مورد استفاده قرار گیرند. برای مشاهده روش استفاده از داده ها و اطلاعات چاه های آب در مطالعات مکانیابی مقاله لوکیشن چاه های آب در مطالعات مکانیابی را مطالعه کنید. بسیاری از این خصوصیات شیمیایی می تواند در مطالعات سنجش آلودگی شیمیایی آب های زیر زمینی و بررسی ارتباط موقعیت کارخانه ها و کارگاه ها و زیرساخت های استان با وضعیت آلودگی و شیمیایی سفره های آب زیرزمینی مورد بررسی قرار گیرد.
