اهمیت آب و اثرات منابع آبی در طول زمان های گذشته

---

در باب اهمیت آب باید گفت که آب و منابع آبی که شامل رودخانه ها، دریاچه ها، چاهها، دریاها، اقیانوسها، و تمام ابخوانهای زیرزمینی است؛ همیشه در طول تاریخ برای ساکنان زمین مهم بوده است. در گذشته نیز اهمیت آب برای حیات و ادامه زندگی و چرخاندن چرخ صنعت و کشاورزی (دانلود نقشه ها و اطلاعات کشاورزی) آن دوران نیز بسیار مهم بوده و مدیریت منابع آب نیز یکی از مهمترین اقدامات انسانها در طول تاریخ بوده است. در مورد اهمیت آب و منابع آبی برای بشریت اعصار گذشته باید اشاره به آثار به جا مانده از انان داشت همچون کانالها، چاه ها، آبراهه ها، سدها، قناتها و … . ادامه به بحث اهمیت آب و اثرات منابع آبی در طول زمان های گذشته پرداخته ایم.

آب و منابع آبی علاوه بر اینکه از اعصار دیرینه برای بشریت مهم بوده است بلکه این عنصر حیات بخش برای سایر موجودات زمین، طبیعت و محیط زیست مهم است و ادامه زندگی در این سیاره مستلزم به این گوهر گرانبهاست. چرخش آب در طبیعت که شامل چرخه آن در هوا و در زیر لایه های زمین میشود برای آب و هوا نیز مهم است به عنوان مثال قطعا وقتی رطوبت نسبی هوایی در یک منطقه زیاد شود و به بیشتر از 60 درصد برسد بی تاثیر در اقلیم آن منطقه نخواهد بود.  و نمونه واضح تر آن ریزگردهای موجود در جو است که مسلما در نبود بخار آب شاهد حمله ریزگرد به جای قطرات آب هستیم. اگر بخواهیم در مورد تاثیرات گردش آب در طبیعت و در سیاره زمین بحث کنیم قطعا از چندین جلد کتاب فراتر خواهد رفت.

با این مقدمه بپردازدیم به محیط زیست (برای مشاهده نقشه مناطق حفاظت شده روی گوگل Earth همراه نمایش پارک های ملی و زیستگاه های گونه های جانوری و گیاهی در گوگل ارث اینجا کلیک کنید) که به شدت در کشورمان نیاز به احیاء دارد. ولی قبل از پرداختن به این مطلب باید پای مباحثی دیگری را باز کنیم ساکنان قدیمی سیاره زمین خصوصا انسانها نسبت به ساکنان امروزی مصرف آب خیلی پایینی داشتند برای همین همیشه در محیط زیست و طبیعت بهتری زندگی میکردند. برای ساکنان قدیمی سیاره زمین، همه جای سیاره زمین پهنه های آبی وسیعی به چشم میخورد که در آن گونه های کثیر و غول پیکر حیوانات و گیاهان زیست میکردند. اگر به دوران دوم زمین شناسی (مشاهده نقشه زمین شناسی در گوگل Earth) دوره ژوراسیک برگردیم همان چیزی که امروز در فیلم های تخیلی دیده میشود شاهد گونه های عظیم الجثه دایناسورها و سایر حیوانات وحشی در طبیعت ان زمان هستیم آیا الان اگر یک دایناسور وجود داشت می توانست در این عصر به زندگی خود ادامه دهد. قطعا نه.

در مورد اهمیت آب و اثرات منابع آبی در طول زمان های گذشته یکی از مهمترین منابع تامین آب در طول تاریخ چشمه ها (Spring) بوده است که بطور طبیعی از دل کوه ها و از منشا آب های زیر زمینی به سطح راه پیدا می کردند.

شاید بگویید حتما این به دلیل افزایش رشد کمی جمعیت انسانی سیاره زمین است و نه این طور نیست افزایش جمعیت (دانلود اکسل آماده برای محاسبه رشد جمعیت) انسانی باعث تخریب به منابع حیاتی و طبیعت و محیط زیست نشده است. چرا که در دوره ژوراسیک جمعیت حیوانات و گونه های حیوانی و گیاهی عظیم و بزرگ زیاد بود انقدر زیاد  و در عین حال عظیم الجثه بودند که یک دایناسور شاید به تنهایی می توانست در یک روز یک دریاچه آب را بخورد. حتما میگویید از بین رفتن دایناسورها ربطی به ظهور جمعیت انسانی و یا کمبود آب و حتی این نوشته ندارد . بله درست است مبحث دایناسورها کاملا بی ربط به مساله کمبود اب دارد و حتی قابل مقایسه نیست. ولی فقط اشاره بکنم و به عنوان یک نمونه مطرح کنم چرا که همه میدانیم از بین رفتن دایناسورها برحسب فرضیه های متفاوت که توسط دانشمندان مطرح شد؛ اتفاق افتاد . بسیاری از این رخدادهای آبی در داخل حوضه های آبریز و زیرحوضه ها شکل می گیرد.

عصر ژوراسیک هم حیوانات خیلی بزرگ و غول پیکر بودند و هم تعداد این حیوانات نیز زیاد بوده به عبارتی گونه های گیاهی و حیوانی ان دوران هم به لحاظ تعداد و هم به لحاظ چثه و هیکل خیلی بیشتر از موجودات و ساکنان کنونی سیاره زمین اعم از گونه های حیوانی و گیاهی بوده است و ضمن اینکه مصارف آنها نیز بیشتر از ما بوده است.

در عصر کواترنر از زمانی که انسان در سیاره زمین پا به عرصه وجود گذاشت همه چیز به مرور زمان تغییر کرد. انسان همه جای زمین را آلوده کرد از هوا گرفته تا اعماق زمین یعنی طبیعت و محیط زیست. با این اوصاف باید بگویید خب بیایید نسل بشریت را منقرض کنیم و دوباره نسل دایناسورها را به حیات برگردانیم تا بتوانیم طبیعت مان نیز به قشنگی دوران ژورا برگردد.

نه نیازی نیست. هدف این است که یادآوری شود که همین انسان همین بشر در گذشته نیز بودند گذشته نه چندان دور . بشریت از زمان ظهور انسان در هولوسن تا کنون همچنان در حال زیست بوده نه تنها . اجداد ما انسانها تنها در این طبیعت زیبا و بکر زندگی نمی کردند بلکه سایر حیوانات عظیم نیز در کنارش بودند شاید بعضی از گونه های حیوانی مثل دایناسورها منقرض شدند ولی خیلی ها از اونا با انسانها و در کنار انسانها به حیات شان ادامه دادند بی انکه منقرض شوند یا با هم برای ادامه حیات بجنگند و سبپس با کمبود اب و غذا مواجه شوند. مثل بوفالوها در قاره امریکا ، یا فیل ها در هندوستان، یا گرکدن ها در افریقا و یا شترها در عربستان. اینها حیواناتی به نسبت بزرگ بودند که همیشه در کنار گذشتگان مان زندگی میکردند و کمبود آب نداشتد و کمبود غذا نداشتند.

پس افزایش رشد جمعیت تاثیری به آن میزان در کاهش منابع مان نداشته است لازم است نکته ای را بگویم من قصد ندارم در این پست به این مطلب بپردازم که افزایش رشد جمعیت انسانی را تشویق و ترغیب کنم و یا کاهش رشد جمعیت را عامل بسیار مثبتی بدانم و یا ارزیابی کنم.

این مطالب گفته شود که بدانیم عامل این همه کم آبی ها و کمبودها در منابع زمینی چیست؟  در حالی که افزایش جمعیت انسان و حتی گیاهان و حیوانات عامل موثر در کاهش منابع آبی و زیستی مان نیست.

در گذشته ای نه چندان دور به عنوان مثال در همین سلسله شاهنشاهی های قدیم ایران چه ایران حتی سایر کشورها نیز کمبود آب یک معضل واقعی نبوده درست است اب برای گذشتگان اهمیت داشته است.

همین دوران کودکی بزرگترهای ما ، فقط کافیه پای صحبتهای کهنسالان بشینین تا نقل قول های پدران خودشان را برای شما مطرح کنند یا نه با کاوش ها و بررسی های دانشگاهی  و با استفاده از روشهای مختلف آزمایشگاهی و کتابخانه و میدانی بتوانیم حد و اندازه سطوح آبی و آبخوانهای زیرزمینی را مشخص کنیم.

پس کمبود آب مساله کنونی بشر است. چرا کیفیت زندگی و رشد فناوریهای پیشرفته بی تاثیر در این مسایل نیست ناگفته نماند پیشرفته های تکنولووژی و علوم بشریت نه تنها در کاهش منابع آبی سهیم نبوده چه بسا در مصرف منابع آبی تاثیر به سزایی داشته و حتی رشد علم و تکنولوژی در کیفیت و کمیت آب موثر بوده است بیشتر از گذشته .

پس شاید ریشه بیشتر مسایل مان در خصوص معضل کمبود آب به واقع کلمه و بدون هیچ تعارفی به مردم بر نیم گردد در واقع اصلا مصرف کنندگان منابع آبی ساکنان مناطق مسکونی (مشاهده آمار جمعیت شهرها و روستاها روی گوگل ارث Earth) در شهر و روستا نیستند بلکه بخشهایی مثل مشاغل شاخه کشاورزی و صنایع هستند (مشاهده جمعیت شهرستان های کل کشور ایران در گوگل ارث). و بعضی از این مسایل منابع آبی و کیفیت و کمیت آن و محیط زیست مان و تخریب و یا احیاء آن نه به دست مردم از بین میرود یا اسیب میبنید و نه بوسیله مردم احیاء میوشد و و یا تخریب میشود. بلکه بخشهای مختلف اقتصادی و در بعضی کشورها مثل ایران توسط حاکمان آن میتواند یا بهبود یابد و یا تخریب شود. منابع آبی مان را دریاچه ، آبخوانهای زیرزمین ، آبهای قدیمی ، ابهای سطحی و زیرسطحی که آبهای زیرزمینی هستند را تشکیل میدهند. و طبیعت مان نیز از ارتفاعات تا پستی ها مثل تپه ها و کوه ها و فلات و نواحی پستی مثل سواحل دریا و دریاچه ، تا کویرها .

اما در ایران سیاستهای حکومتی بی تاثیر در کمبود آب و تخریب منابع زیستی کشورهان نیست. ضمن اینکه به طور کلی بگویم لازم است که بخش های اقتصادی ما نیز تغییراتی را در جهت اصلاح خودش داشته باشد و از علوم و فناوری به روز استفاده نماید و صرفا اهداف این بخشها را سود بیشتر و بیشتر تشکیل ندهد قطعا اگر هدف سود هر چه بیشتر و خارج از نظارت همراه با بهره کشی از طبیعت باشد. اثرات سوء ان به سرزمین مان بر خواهد گشت.

در این مبحث سعی کردیم درخصوص اهمیت آب و اثرات منابع آبی در طول زمان های گذشته صحبت کنیم. خوشحال می شود نظرات خود را در پایین این صفحه برای ما کامنت کنید.