طرح تفصیلی چیست؟

طرح تفصیلی در مطالعات برنامه ریزی شهری به طرحی گفته می شود که بر اساس ضوابط و اصول طرح جامع شهری تهیه و اجرا می شود. در این طرح تدوین برنامه ها و مدیریت اجرایی شهر با جزئیات کامل در موضوعاتی همچون شرایط تراکم جمعیتی، تراکم ساختمان ها، شرایط حمل و نقل، تعیین متراژ املاک شهری و همچنین توسعه، نوسازی و بهسازی شهری و… مطالعه و بررسی می شود. در این مقاله فوری آموز در ادامه به صورت کامل درباره طرح تفصیلی اطلاعات کاملی در اختیار شما می گذاریم.

فهرست مطالب

طرح تفصیلی. 1

طرح جامع شهری چیست؟ 1

تفاوت های طرح تفصیلی و طرح جامع شهری چیست؟ 2

انواع طرح تفصیلی. 2

طرح تفصیلی پایه چیست؟ 2

طرح تفصیلی موضعی چیست؟ 3

طرح تفصیلی موضوعی چیست؟ 3

اهداف طرح تفصیلی. 3

طرح تفصیلی

در فصول طرح جامع شهری به مباحث کلی شهر پرداخته شده است، لذا برای اینکه بتوانیم طرح جامع را اجرا کنیم لازم است جزییات آن را مشخص کنیم. تعیین جزئیات طرح جامع برای اجرایی شدن از طریق طرح تفصیلی انجام می شود. در واقع طرح جامع شامل راهنمایی ها، خط مشی ها و مباحث کلی شهر است و جزییات در آن توضیح داده نشده است. به همین دلیل، بعد از اینکه طرح جامع شهری به تصویب می رسد به دنبال آن طرح تفصیلی ارائه می شود تا از آن طریق بتوان اقدامات لازم را در محله ها، ناحیه های شهری، و منطقه های شهر به اجرا در آورد.

در طرح تفصیلی وضعیت زمین های شهری و مالکیت آنها در اختیار مدیران شهری قرار خواهد گرفت و به خوبی می توان نظارت و کنترل دقیقی بر کاربری اراضی و فضاهای شهری انجام داد. برای اینکه درک بهتری از طرح تفصیلی داشته باشید به صورت اختصار طرح جامع شهری را تعریف خواهیم کرد تا با بررسی تفاوت های این دو طرح به خوبی از جزئیات هر دو طرح جامع و تفصیلی آگاه شوید.

طرح جامع شهری چیست؟

طرح جامع شهری، برنامه ای بلندمدت است که بر مبنای آن، نوع کاربری و چگونگی استفاده از اراضی شهری در قطعات و پهنه های بزرگ در حوزه های مسکونی، تجاری، فضای سبز، زارعی، تاسیسات و تجهیزات مورد نیاز برای نوسازی و بهسازی بر اساس اولویت مشخص می شود. طرح جامع در صورت صلاح دید مدیران شهری قابلیت تجدید نظر خواهد داشت.

تفاوت های طرح تفصیلی و طرح جامع شهری چیست؟

طرح تفصیلی در واقع برنامه عملیاتی و مکمل طرح جامع شهری است که در موارد مختلفی همچون مقیاس نقشه، تفصیل جزئیات، نحوه اجرا و نتایج نهایی تفاوت های محسوسی نسبت به هم دارند. در طرح جامع شهری بر اساس اهداف گسترش و توسعه شهر برنامه ریزی در بازه زمانی 10 ساله صورت می گیرد، نقشه های مورد نیاز برای طرح جامع شهری در مقیاس های 1:5000 و 1:10000 تهیه می شود.

طرح تفصیلی بعد از تصویب و نهایی شدن طرح جامع شهری تهیه می شود و جزییات بیشتری را نسبت به برنامه طرح جامع در بر میگیرد. به عنوان تفاوت اصلی می توان بیان کرد که طرح جامع به کلیات برنامه شهری می پردازد و طرح تفصیلی به جزییات آن. به همین خاطر نقشه های طرح تفصیلی در مقیاس 1:2000 و بر اساس سیستم اطلاعات جغرافیایی یا GIS تهیه و تنظیم می شود.

طرح جامع شهری توسط شهرداری تهیه و سپس شهردار آن را برای بررسی و تصویب به شورای اسلامی شهر تحویل می دهد. طرح جامع بعد از به تصویب رسیدن آن توسط اعضای شورا برای شورای عالی شهرسازی و معماری ایران فرستاده می شود. اما طرح تفصیلی توسط وزارت راه و شهرسازی تهیه و تنظیم می شود و در واقع توسط شهرداری ها اجرا می شود.

طرح تفصیلی برای تصویب در اختیار کمیسیون ماده 5 شورای عالی شهرسازی و معماری ایران قرار می گیرد. شورای اسلامی شهر پهنه های محدوده شهرها را تصویب کرده و آن را جهت تایید به کمیسیون ماده 5 شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تحویل می دهد و بعد از تصویب توسط این شورا، اجرای طرح تفصیلی توسط شهرداری ضروری خواهد شد.

انواع طرح تفصیلی

طرح تفصیلی به صورت کلی در سه دسته تقسیم بندی می شود که عبارتند از:

1.      مکمل طرح جامع شهری یا طرح تفصیلی پایه

2.      طرح تفصیلی موضعی که برای به سازی و نوسازی بافت های حال حاضر و توسعه شهر در آینده تهیه می شود.

3.      طرح تفصیلی موضوعی که برای موضوعاتی همچون شبکه تاسیسات، شبکه حمل و نقل و… مورد استفاده قرار می گیرد.

به منظور فهمیدن بهتر انواع طرح های تفصیلی، در فوری آموز هر یک از این طرح ها را بیشتر توضیح می دهیم.

طرح تفصیلی پایه چیست؟

طرح تفصیلی پایه یا مکمل در واقع طرح جامع شهری است که برای بخش های باقی مانده از شهر تهیه می شود که در طرح های تفصیلی موضعی یا موضوعی وجود ندارد. با استفاده از طرح تفصیلی پایه، تمام بخش های اجرایی برای طرح های ساختاری همچون کاربری اراضی، تجهیزات و تاسیسات، ضوابط ساختمان سازی ها، یکپارچه سازی ساختار شهر و غیره آماده می شود.

طرح تفصیلی موضعی چیست؟

طرح تفصیلی موضعی طرحی است که از نظر مکانی و زمانی محدودیت هایی دارد. طرح تفصیلی موضعی همزمان با طراحی و توسعه شهر از طرح های قبلی با تجدید نظر همراه است و در بازه زمانی 10 ساله استفاده می شود. اجرای طرح تفصیلی موضعی نیاز به همکاری سازمان های مختلف در بخش دولتی و خصوصی دارد. از عمده ترین کارهایی که در این طرح ها انجام می شود، می توان به ساماندهی بافت قدیم و جدید شهر، ساماندهی کاربری های تجاری، صنعتی و تفریحی گردشگری اشاره کرد.

طرح تفصیلی موضوعی چیست؟

طرح تفصیلی موضوعی به طرح های خاص اختصاص دارد و نواحی خاص همانند سواحل، مناطق گردشکری، معادن، سیمای شهری، فضای سبز  و پارک های شهری را  شامل می شود. این طرح برنامه ریزی های خاص برای تکمیل طرح های تفصیلی موضعی و پایه است و اغلب با اعتبارات مشخص و مدیریت خاص اجرایی می شود. از ویزگی طرح های تفصیلی موضوعی می توان به خاص بودن آنها اشاره کرد، چرا که با توجه به شرایط و وضعیت شهرها این طرح ها تهیه می شوند و بنا به زمان و مکان مورد نیاز به مرحله اجرا در خواهند آمد. برای مثال اگر شهری در حوزه گردشگری بسیار شناخته شده است، طرح های تفصیلی حول محور گردشگری می چرخد و تمامی زمینه های گردشگری فرهنگی، گردشگری علمی، گردشگری تفریحی و غیره را شامل می شود. یا در شهر های ساحلی طرح تفصیلی برای مدیریت سواحل تهیه می شود. در صورت نیاز به بازنگری، ساختار این طرح ها اصلاح و بروز می شود.

این طرح ها در تمامی شهرها بر اساس نظر کارشناسان و از طریق پژوهش ها و مطالعات استراتژیک تعیین می شوند. بنابراین، مدیران شهرداری ها با استفاده از هریک از طرح های تفصیلی پایه، موضوعی و موضعی مشخص می کنند که در کدام شهر چه طرحی با توجه به اولویت ها باید اجرا شود.

اهداف طرح تفصیلی

مهمترین اهداف طرح های تفصیلی را می توان بصورت زیر خلاصه کرد.

یکی از اهداف طرح تفصیلی تعیین دقیق تراکم جمعیت و تراکیم ساختمانی در پارسل های شهری است.

یک هدف دیگر طرح تفصیلی تعیین دقیق چگونگی بهره برداری از زمین های شهری بر اساس مساحت و موقعیت هر یک از قطعات در محله های شهری است.

مشخص کردن شرایط شبکه های حمل و نقل و راههای مواصلاتی به صورت مفصل از دیگر اهداف طرح تفصیلی شهری است.

هدف اصلی در طرح های تفصیلی اجرایی شدن اهداف معین شده در طرح جامع شهری است تا بتوان همه نیازها و محدودیت ها را در نظر گرفت و شرایط بهتر و کیفیت محیطی را بهبود بخشید تا در نهایت عملکرد مدیریت شهری و امکانات کنترل شهری را بهینه کرده و مناطق، نواحی و محلات را به درستی ساماندهی نمود.

نقشه های طرح تفصیلی در مقیاس های 1:2000 یا 1:2500 با توجه به خصوصیات منحصر به فرد هر شهر قابل تغییر است. در این مقاله فوری آموز به بررسی جوانب مختلف طرح های تفصیلی پرداختیم. در این مقاله هدف فوری آموز ارایه تفسیر آسان و سریع از ماهیت طرح تفصیلی بوده است.