موقعیت یک سد به چندین معیار فیزیکی، زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی بستگی دارد.
برخی از رایج ترین معیارها عبارتند از:
• در دسترس بودن و مناسب بودن منابع آب: محل یک سد باید دارای آب کافی برای تامین نیاز و هدف مورد نظر سد باشد. منبع آب نیز باید دارای دبی مناسب، کیفیت و قابلیت اطمینان باشد. محل همچنین باید دارای حوضه آبریز کافی برای پر کردن مخزن و جلوگیری از تبخیر یا نشت بیش از حد باشد.
• توپوگرافی و زمین شناسی سایت: محل یک سد باید دارای شرایط زمین و خاک مناسب برای پشتیبانی از سازه و عملکرد سد باشد. در حالت ایده آل، این یک تنگه باریک یا یک دره کوچک با حوضه های آبریز کافی در پشت خواهد بود، به طوری که وقتی سدی در آنجا قرار می گیرد، به راحتی حجم محاسبه شده ای از آب را در مخزن ایجاد شده در بالادست ذخیره می کند. سایت همچنین باید دارای سنگ بستری پایدار و مستحکم باشد تا فونداسیون را محکم کند و از نشت یا فرسایش جلوگیری کند.
• تأثیرات زیست محیطی سد: مکان سد باید تأثیر منفی بر محیط طبیعی و تنوع زیستی را به حداقل برساند. سد نباید تعادل اکولوژیکی را مختل کند یا زیستگاه گونه های در معرض خطر را به خطر بیندازد. همچنین سد نباید تغییرات قابل توجهی در دمای آب، مواد شیمیایی یا رسوب ایجاد کند. همچنین سد نباید بر جریان پایین دست یا رژیم سیلابی رودخانه تأثیر بگذارد.
• تأثیر اجتماعی انسانی سد: محل سد باید به حقوق بشر و منافع جوامع آسیب دیده احترام بگذارد. سد نباید افرادی را که برای امرار معاش یا فرهنگ خود به رودخانه وابسته هستند آواره یا فقیر کند. این سد همچنین نباید حقوق زمین و منابع طبیعی یا حاکمیت مردم بومی یا سایر گروه ها را نقض کند. همچنین سد نباید باعث ایجاد درگیری یا تنش بین ذینفعان یا کشورهای مختلف شود.
———————-
مشاهده مقالات زیر
مکان سدهای جهان و توزیع آنها
اطلاعات سد های کشور
————————–
• امکان سنجی اقتصادی و دوام سد: مکان سد باید اطمینان حاصل کند که منافع آن بیشتر از هزینه های پروژه است. مزایا شامل درآمد حاصل از تولید برق، تامین آب، آبیاری، کنترل سیلاب، تفریح و غیره می شود. هزینه ها شامل ساخت، بهره برداری، نگهداری، کاهش، جبران خسارت و غیره می شود. همچنین مکان باید دسترسی خوبی به حمل و نقل، ارتباطات و … داشته باشد. زیرساخت برق
انتخاب بهترین مکان برای سد کار آسانی نیست. این امر مستلزم برنامه ریزی دقیق، ارزیابی، مشورت و مذاکره میان طرف ها و منافع مختلف است. همچنین مستلزم نظارت، ارزیابی و سازگاری مداوم با شرایط و نیازهای متغیر است. سدها می توانند پیامدهای طولانی مدت و گسترده ای برای انسان و طبیعت داشته باشند. بنابراین، آنها باید با احتیاط و مسئولیت ساخته شوند. فرایند انتخاب مکان احداث سد یک پروژه GIS مبنا است و باید حتما با تحلیل های مکانی در نرم افزارهای GIS انجام گیرد.
اگر میخواهید درباره سدها و موقعیت آنها بیشتر بدانید، میتوانید این منابع را بررسی کنید:
• سدها – انجمن نشنال جئوگرافیک
• سد – ویکی پدیا
• برق آبی (امواج و جزر و مد) | EARTH 104: زمین و محیط زیست …