تفاوت استان، شهرستان ، بخش، و دهستان چیست؟
تفاوت استان، شهرستان و بخش، دهستان چیست؟
استان، شهرستان، بخش و دهستان اصطلاحاتی هستند که انواع مختلف تقسیمات اداری را در کشورهای مختلف توصیف می کنند. تقسیمات اداری زیرمجموعه های سلسله مراتبی یک کشور هستند که وظایف دولتی و اداری خاص خود را دارند. این تقسیمات اداری که برای مدیریت و سازماندهی قلمرو، جمعیت و منابع یک کشور استفاده می شوند، معمولا توسط وزارت کشور یا وزارت امور داخله هر کشور تهیه و تعیین حدود می شود. وزارت داخله یا وزارت کشور در دولت ملت های مختلف مسئول تقسیم بندی شهرها و جدا کردن بخش ها و تبدیل آنها به شهرستان یا ایجاد یک استان جدید یا ساختن یک شهرستان جدید در یک استان است. این تقسیمات روی بودجه بندی و ردیف های بودجه ای کشور ها موثر است. هرچه تقسیمات ریزتر شود تخصیص بودجه و گزارش گیری عملکردهای بودجه ای ایالت ها و شهرستان ها آسانتر و از صحت بیشتری برخوردار خواهد بود. البته صحت و دقت اینکه تقسیمات به چه میزان باشند به بسیاری از عوامل اجتماعی، اقتصادی، ظرفیت های طبیعی، و قومشناختی وابسته است. در ایرن وزارت کشور مسئول تقسیم بندی استان ها به شهرستان های جدید و ایجاد استان های جدید و تقسیم یک استان به چند استان است. سازمان برنامه و بودجه متولی امر تخصیص بودجه های استانی و شهرستان ها براساس تقسیمات صورت گرفته است. در این مقاله به تفاوت استان، شهرستان، بخش و دهستان پرداختیم. این اطلاعات می تواند برای دهیاری ها، بخش داری ها، شهرداری ها، و استانداری های کشور و کارکنان محترم این نهاد ها مورد استفاده قرار گیرد تا موجب ارتقای عملکرد آنها شود.
استان
استان (Province) یک واحد سرزمینی بزرگ است که معمولاً بخشی از یک ایالت فدرال یا منطقه ای است. استان ها درجاتی از خودمختاری دارند و می توانند قوانین خود را در مورد موضوعات خاص وضع کنند. استان ها اغلب به واحدهای کوچکتر مانند بخش ها یا شهرداری ها تقسیم می شوند. چند نمونه از کشورهایی که از استان ها به عنوان تقسیمات اداری استفاده می کنند، کانادا، چین، آفریقای جنوبی و ایران هستند. این تقسیمات در برخی منابع خارجی ارایه شده که در این لینک قابل مشاهد است. شایان ذکر است که استان داری ها، بخش داری ها، فرمانداری ها، و دهیاری ها هر چند هرکدام مسئولیت های خاص خود را دارند در یک دیدگان کلان مدیریتی تمام استان ها در یک سیستم واحد اداری سیاسی (Administrative devisions) مدیریت می شوند که خود وابسته به اقتضائات خاص هر زمان و هر منطقه جغرافیایی است. لازم به ذکر است که تقسیمات جغرافیایی با تقسیمات مکانی بسیار متفاوت است.
شهرستان
شهرستان (County) یک واحد سرزمینی با اندازه متوسط است که معمولاً بخشی از یک واحد بزرگتر مانند یک ایالت یا یک استان است. شهرستان ها دولت محلی خود را دارند و با مسائلی مانند بهداشت عمومی، آموزش و حمل و نقل سروکار دارند. شهرستان ها اغلب به واحدهای کوچکتر مانند شهرها یا روستاها تقسیم می شوند. برخی از نمونه‌هایی از کشورهایی که از شهرستانها به عنوان بخش‌های اداری استفاده می‌کنند، ایالات متحده، بریتانیا، ایرلند و رومانی هستند.
بخش و دهستان
بخش (District) یک واحد سرزمینی کوچک است که معمولاً بخشی از یک واحد بزرگتر مانند یک استان، یک شهرستان یا یک شهر است. بخش و دهستان ها وظایف اداری خاص خود را دارند و ممکن است نمایندگان یا مقامات منتخب داشته باشند. مناطق اغلب برای مقاصدی مانند مالیات، برنامه ریزی یا رأی گیری استفاده می شوند. چند نمونه از کشورهایی که از مناطق به عنوان تقسیمات اداری استفاده می کنند عبارتند از: هند، پاکستان، آلمان و سوئیس. همچنین دهستان (Rural district) معمولا یک واحد از زیرمجموعه هر بخش است که چندین واحد سکونتگاه روستایی را در بر میگیرد.
دهستان :
اطلاعات مرز شهرستان ها مرز بخش ها مرز دهستان ها و مرز استان ها می تواند برای کارشناسان محترم فرمانداری ها، بخشداری ها، دهیاری ها، و استانداری ها مورد استفاده قرار گیرد. همچنین مقامات محترم دهیاران، بخش داران، و استانداران محترم کشور می توانند از این اطلاعات برای بررسی های میدانی و تصمیم گیری های مدیریتی خود در جهت سازماندهی برنامه ریزی و هدایت برنامه ها در سطوح محلی و منطقه ای استفاده نمایند. وبسایت فوری آموز این اطلاعات را بصورت فایل های گوگل ارث ارایه داده است که نیاز به نرم افزار های فنی و دانش تخصصی ندارد و کارشناسان تمامی رشته های دانشگاهی در مناصب مختلف می توانند از این اطلاعات بهره مند شوند.
آخرین تقسیم بندی اداری ایران توسط سازمان آمار ایران در سال 1395
| English | Persian sing. | Persian pl. | number |
|---|---|---|---|
| Provinces | استان ostān | استان‌ها ostānhā | 31 |
| Counties | شهرستان shahrestān | شهرستانها shahrestānhā | 429 |
| Districts | بخش bakhsh | بخشها bakhshhā | 1057 |
| cities | شهر shahr | شهرها shahr hā | 1245 |
| rural districts | دهستان dehestān | دهستانها dehestānhā | 2589 |
چگونه استان، شهرستان و بخش را مقایسه کنیم؟
استان، شهرستان و بخش و دهستان معادل نیستند و نمی توان آنها را به طور مستقیم در بین کشورها مقایسه کرد. کشورهای مختلف دارای سیستم های مختلف تقسیمات اداری هستند و نام های مختلفی برای آنها به کار می برند. به عنوان مثال، در ایالات متحده، یک ایالت شبیه به استانی در کانادا است، اما یک شهرستان در ایالات متحده کوچکتر از یک شهرستان در کانادا است. به طور مشابه، در هند، یک منطقه شبیه به یک شهرستان در ایالات متحده است، اما یک منطقه در هند بزرگتر از یک منطقه در سوئیس است.
برای مقایسه استان، شهرستان و بخش و دهستان در بین کشورها، باید عوامل زیر را در نظر گرفت:
• سطح حکومت: چند سطح حکومت در کشور وجود دارد؟ بخش مربوط به کدام سطح است؟ این بخش چقدر استقلال دارد؟
• اندازه و جمعیت: مساحت منطقه چقدر است و چند نفر در این بخش زندگی می کنند؟ در مقایسه با سایر بخش ها در همان کشور یا کشورهای دیگر چگونه است؟
• عملکرد و هدف: مسئولیت ها و خدمات اصلی بخش چیست؟ چالش ها و فرصت های اصلی پیش روی این بخش چیست؟
طبق اطلاعات ارایه شده در سازمان آمار ایران چنین آمده است.
| در وبسایت سازمان آمار ایران برای این تقسیمات این چنین آمده است: “ سطوح تقسیمات سیاسی کشور از بالاترین سطح تا پایین ترین آن به ترتیب شامل : استان، شهرستان، بخش و دهستان میباشد. بدینگونه که هر استان از چند شهرستان، هر شهرستان از چند بخش و هر بخش از چند دهستان تشکیل میشود. لازم به ذکر است که هر دهستان نیز شامل تعدادی نقاط روستایی، مکان و مزرعه میباشد که عناصر تقسیماتی نامیده میشوند. استان: واحدی از تقسیمات كشوری است با محدوده جفرافیایی معین، كه از به هم پیوستن چند شهرستان همجوار با توجه به موقعیت سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و طبیعی تشكیل میشود. شهرستان: واحدی از تقسیمات كشوری است با محدوده جغرافیایی معین كه ار بهم پیوستن چند بخش همجوار كه از نظر عوامل طبیعی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی واحد متناسب و همگنی را به وجود آورده‌اند. بخش: واحدی است از تقسیمات كشوری كه دارای محدوه جغرافیایی معین بوده و از به هم پیوستن چند دهستان همجوار مشتمل بر چندین مزرعه، مكان، روستا و احیاناً شهر كه در آن عوامل طبیعی و اوضاع اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی واحد همگنی را به وجود می‌آورد به نحوی كه با در نظر گرفتن تناسب، وسعت، جمعیت، ارتباطات و دسترسی و سایر موقعیت‌ها، نیل به اهداف و برنامه‌ریزی‌های دولت در جهت احیاء امكانات طبیعی و استعدادهای اجتماعی و توسعه امور رفاهی و اقتصادی آن تسهیل گردد. دهستان: كوچك‌ترین واحد تقسیمات كشوری است كه دارای محدوده جغرافیایی معین بوده و از به هم پیوستن چند روستا، مكان، مزرعه همجوار تشكیل میشود كه از لحاظ محیط طبیعی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی همگن بوده و امكان خدمات رسانی و برنامه‌ریزی در سیستم و شبكه واحدی را فراهم می‌نماید. شهر: شهر محلی است با حدود قانونی كه در محدوده جغرافیایی بخش واقع شده و از نظر بافت ساختمانی، اشتغال و سایر عوامل، دارای سیمائی با ویژگی‌های خاص خود بوده به طوری كه اكثریت ساكنان دائمی آن در مشاغل كسب، تجارت، صنعت، كشاورزی، خدمات و فعالیت‌های اداری اشتغال داشته و در زمینه خدمات شهری از خودكفایی نسبی برخوردار و كانون مبالات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی حوزه جذب و نفوذ پیرامون خود بوده و حداقل دارای ده هزار نفر جمعیت باشد. “ |
| واحد تقسیمات کشوری | استان | شهرستان | بخش | دهستان (۱) | شهر (۲) | روستا (۳) |
| مسئول | استاندار | فرماندار | بخشدار | بخشدار | شهردار | دهیار |
| واحد اداری | استانداری | فرمانداری | بخشداری | بخشداری | شهرداری | دهیاری |
چرا استان، شهرستان و بخش و دهستان مهم هستند؟
استان، شهرستان و بخش و دهستان مهم هستند زیرا بر حیات و معیشت مردمی که در آنها زندگی می کنند تأثیر می گذارد. این تقسیمات و مرز آنها تعیین می کنند که چگونه مردم توسط نهادهای عمومی اداره می شوند، مالیات می دهند، نمایندگی آنها به عهده چه کسانی است، چگونه آموزش می بینند، حمایت می شوند و خدمات به آنها ارائه می شود. مرز دهستان ها بخش ها و شهرستان ها همچنین تاریخ، فرهنگ، جغرافیا و تنوع کشور را منعکس می کنند.
با درک تفاوت ها و شباهت های استان، شهرستان و بخش و دهتسان در کشورهای مختلف، می توان بینش بهتری نسبت به نظام های سیاسی و اجتماعی جهان به دست آورد. همچنین می توان پیچیدگی و تنوع سازمان و حکومت محلی را درک کرد.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.