مدلسازی و سیستم هشدار مخاطرات
مدلسازی و سیستم هشدار مخاطرات
اجرا و پیاده‌سازی سامانه پایش مخاطرات برای زیرساخت های كشور و ارائه خروجي نهایی و تعریف سطح هشدار برای هر منطقه بسته به نوع مخاطره باید انجام شود. نظام استقرار سامانه های هوشمند مخاطرات نیازمند دیجیتالیزه کردن کل سطح یک شهر و همچنین اضافه کردن لایه های اطلاعاتی دیجیتال پایه و لایه های بهنگام به این سامانه است. به منظور استقرار سامانه های هوشمند مخاطرات برای زیرساخت های هر منطقه یا هر شهر قبل از هر چیز لازم است دیتاهای و اطلاعات مورد نیاز و منابع تهیه آنها را شناسایی کنیم. در این نوشته به منابع تهیه این داده ها و اطلاعات و دیجیتالی کردن این اطلاعات پرداختیم.
تحلیل داده ها و اطلاعات
تحلیل زیرساخت‌ها فرآیندی استراتژیک و سیستماتیک برای ارزیابی و بهینه‌سازی اجزای بنیادین یک سیستم یا سازمان است. این تحلیل شامل شناسایی نقاط قوت و ضعف، ارزیابی ظرفیت‌ها، بررسی تطابق با نیازها و پیشبینی الزامات آینده میشود. در حوزههای مختلف، از جمله فناوری اطلاعات، حمل‌ونقل، انرژی، و خدمات شهری، تحلیل زیرساخت‌ها به تصمیم‌گیران کمک میکند تا منابع را بهینه تخصیص دهند، از ریسک‌های احتمالی جلوگیری کنند و بهره‌وری را افزایش دهند. این فرایند اغلب با استفاده از دادههای دقیق، مدلسازی، و ابزارهای تحلیلی پیشرفته انجام میشود تا چشم‌اندازی جامع و دقیق ارائه دهد که بتواند توسعه پایدار و نوآوری را تسهیل کنند.
مخاطرات طبیعی مانند زلزله، سیل، طوفان و خشکسالی میتوانند تاثیرات گسترده و مخربی بر زیرساخت‌های ملی داشته باشند. این پدیده‌ها ممکن است شبکه‌های حمل‌ونقل، شبکه های انتقال نیرو و نیروگاه ها، سیستمهای انرژی، مخابرات، تأسیسات آبرسانی و زیرساخت‌های بهداشتی را به شدت آسیب‌پذیر کنند و عملکرد آنها را مختل سازند. تخریب زیرساخت‌ها علاوه بر تحمیل هزینه‌های کلان برای بازسازی، ممکن است زنجیره‌ای از مشکلات اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی را نیز به همراه داشته باشد. برنامه‌ریزی مناسب، استفاده از فناوری‌های مقاوم‌سازی، و ایجاد سیستمهای هشدار و مدیریت بحران میتواند تأثیرات این مخاطرات را کاهش داده و تاب‌آوری زیرساخت‌های ملی را در برابر این تهدیدها افزایش دهد.
برای آگاهی بیشتر از سامانه های هوشمند مخاطرات مقاله استانداردها و محورهای مطالعه سامانه های هوشمند مخاطرات را مطالعه نمایید. بسیاری از این سامانه ها می تواند با توجه به شرایط خاص مکانی در شهرها و روستاهای کشور و نوع مخاطرات متناسب با خطرپذیری سکونتگاه ها طبق سندای 2030 تنظیم شوند.
در ادامه مهمترین داده ها و اطلاعات سه مخاطره یخبندان، بارش، و طوفان های گردوخاک یا ریزگرد آمده است. این مخاطرات براساس درجه اهمیت خود در فصل های مختلف سال و همچنین در مناطق جغرافیایی متفاوت میتوانند به شیوه های متفاوتی عمل نمایند.
- تحلیل دادههای یخبندان
- بررسی و تعیین تعداد روزهای یخبندان در منطقه موردمطالعه و تعميم نتایج به زیرساخت های کشور
- تحلیل دادههای مربوط به یخبندان بر اساس دادههای موجود و قابل دسترس. شاخصهایی که برای بررسی و تحلیل این پدیده استفاده می‌شوند عبارت‌اند از: زمان شروع و خاتمه یخبندان و تعداد روزهای یخبندان. برای تحلیل عوامل اتمسفری به اطلاعات آب و هوایی در GIS مراجعه کنید.
- تحلیل توزیع زمانی و مکانی یخبندان و بررسی تغییرات آن با ارتفاع و تعميم نتایج به شبکه زیرساخت های کشور.
- تحلیل دادههای بارش
- تحليل سري زماني بارش ماهانه، فصلی و سالانه مشاهداتي و استخراج پارامترهای آماری مربوطه
- تحليل مقادير محتمل بارش سالانه ایستگاه‌های مختلف بر اساس توزيع آماری منتخب.
- محاسبه احتمال وقوع بارش بلندمدت ماهانه و سالانه ایستگاه‌های با دوره‌های برگشت مختلف. برای انجام این تحلیل می تواند از ابزار اکسل (excel) تحلیل هیدرولوژی سیلاب و موفومتری حوضه های ابخیز استفاده کنید.
- تحلیل دادههای توفان خاک و شن
- بررسی و تحليل دادههای مربوط به پدیده توفان خاک و شن در مناطق مجاور زیرساخت ها.
- تحلیل توزیع زمانی و مکانی پدیده توفان خاک و شن، ماهانه، فصلی و سالانه و تعمیم نتایج به شبکه زیرساخت ها کشور.
- تهیه نقشه‌های فراوانی رخداد توفان خاک و شن و تعمیم نتایج به شبکه زیرساخت های کشور.
- لایه‌بندی اطلاعات مکانی رخداد توفان خاک و شن ازنظر شدت، فراوانی و گستره در شبکه زیرساخت ها کشور و در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی و استخراج مناطق تحت تأثیر توفان خاک و شن.
- شناسایی نقاط و مکان‌های با پتانسیل رخداد توفان خاک و شن و تعمیم نتایج زیرساخت های کشور.
- دسته‌بندی زیرساخت های مهم از منظر رخداد توفان خاک و شن.
افرادی که قصد دارند بطور تخصصی و متمرکز در زمینه تاثیرات مخاطرات بر بسترهای زیرساختی یک استان یا کشور مطالعه کنند توصیه می کنیم مقاله تخصص ها و مهارت های مورد نیاز برای تحلیل اثرات مخاطرات طبیعی بر زیرساخت ها را مطالعه فرمایند.
برای مشاهده برخی از مهمترین زیرساخت های کشور اطلاعات و نقشه های آنها در ادامه آمده است.
لایه گوگل ارث راه آهن های ایران
نقشه google earth راه ها و جاده های ایران
نقشه گوگل ارث موقعیت مکانی کارخانه ها
نقشه گوگل ارض (Google Earth) خطوط انتقال نیرو و نیروگاه های ایران
نقشه موبایل خیابان ها و اسم کوچه های تمام روستا ها و شهرهای ایران روی گوشی موبایل
بحث و نتیجه گیری
در این نوشته مهمترین منابع دیتا و اطلاعات و روش دریافت آنها را برای طراحی سامانه های هوشمند مخاطرات طبیعی معرفی نمودیم. این منابع داده می تواند نقش مهمی در دیجیتالیزه کردن ابزارهای سنجش مخاطرات طبیعی و همچنین ساختن یک سامانه جامع مورد استفاده قرار گیرند. این ابزارها می تواند نقش مهمی در شناسایی مناطق با پتانسیل بالای خطر مخاطرات برای زیرساخت ها را ارائه و در زمان های مشخص هشدارهایی ارسال کند. لازم به ذکر است این ابزارها می توانند بسته به انواع مخاطرات و براساس انواع گوناگون زیرساخت های ارتباطی، زیرساخت های انرژی، زیرساخت های مخابراتی، زیرساخت های صنعتی و سایر زیرساخت ها متفاوت باشند. این سامانه ها همچنین می توانند با توجه به درجه تاب آوری و برجهندگی سکونتگاه ها متفاوت شده و سفارشی شوند.
معرفی سرفصل های مدیریت پروژه های برنامه ریزی شهری و شهرسازی با نرم افزار های GIS
این نوشته به منظور راهنمایی به مدرسین و اساتید محترم تهیه شده است. این سرفصل ها براساس پیشرفته ترین تجربیات اجرایی و مدیریتی در این زمینه تهیه و تنظیم شده اند. برای آشنایی با سرفصل های مدیریت پروژه های برنامه ریزی شهری و شهرسازی با نرم افزار های GIS لازم است دانش مقدماتی جغرافیایی و شهری داشته باشید.
پروژه‌های شهری شامل مجموعه‌ای از اقدامات و برنامه‌ریزی‌ها هستند که به منظور بهبود و توسعه محیط شهری انجام می‌شوند. این پروژه‌ها میتوانند شامل ساخت و بازسازی زیرساخت‌های شهری مانند جاده‌ها، پل‌ها، پارک‌ها، سیستمهای حمل‌ونقل عمومی و تأمین آب و برق باشند. هدف اصلی این پروژه‌ها ایجاد فضایی پایدار، ایمن و مطلوب برای زندگی شهروندان و افزایش کیفیت زندگی در شهرها است. علاوه بر این، پروژه‌های شهری میتوانند به حفظ محیط زیست، افزایش فضای سبز و کاهش آلودگی کمک کنند. همکاری بین دولت‌ها، شرکت‌های خصوصی و شهروندان در اجرای موفقیت‌آمیز این پروژه‌ها بسیار حائز اهمیت است.
فرایند مدیریت پروژه‌های شهری و شهرسازی شامل برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل فعالیت‌ها به منظور دستیابی به اهداف تعیین‌شده است. این فرایند با تحلیل نیازهای جامعه و تدوین برنامه‌های راهبردی آغاز میشود. سپس، با تخصیص منابع مالی و انسانی، اقدامات اجرایی وارد مرحله عملیاتی میشود. نظارت مستمر بر پیشرفت کارها، ارزیابی عملکرد و ایجاد تغییرات لازم برای بهبود، بخش‌های کلیدی این مدیریت هستند. در نهایت، موفقیت پروژه از طریق تحویل نهایی و ارزیابی تاثیرات بلندمدت آن بر کیفیت زندگی شهروندان و محیط شهری سنجیده میشود. همکاری و هماهنگی بین تمامی ذینفعان نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
| سرفصل | دقیقه |
| معرفی کاربرد GIS در پروژه های شهرسازی | 15 |
| معرفی آینده دانش اطلاعات جغرافیایی | 15 |
| آشنایی با محیط نرم افزار ArcGIS | 30 |
| آموزش ساختار داده های مکانی وکتوری و رستری | 20 |
| آموزش کار با ابزارهای مدیریت دیتا و استخراج اطلاعات | 60 |
| منابع تامین و دریافت دیتا های آماری و مکانی | 40 |
| آشنایی با محیط OSM و JOSM | 60 |
| آشنایی با سایت های معتبر اطلاعات جغرافیایی بین المللی | 30 |
| درک سیستم های مختصاتی در ایران | 40 |
| آموزش نرم افزار QGIS و پردازش اطلاعات | 60 |
| تبدیل سیستم های مختصاتی UTM و GCS | 20 |
| کار با اطلاعات رستری و کوئری رستری با مثال تحلیل های شهرسازی | 60 |
| کار با اطلاعات وکتوری و کوئری وکتوری با مثال پردازش های شهری | 60 |
| کاربرد اطلاعات جغرافیایی در برنامه ریزی محیطی و مخاطرات | 60 |
| برنامه ریزی پروژه های شهری | 120 |
| مدیریت و اجرای پروژه ها | 120 |
| پردازش زمین آمار در GIS | 120 |
| تحلیل درونیابی و شبیه سازی اطلاعات جغرافیایی | 180 |
| آموزش کدنویسی پایتون در ArcGIS Pro با مثال های پروژه های شهرسازی | 240 |
| آموزش مدلسازی با Model Builder | 120 |
| آموزش مکانیابی کاربریهای شهری | 120 |
| آموزش کارتوگرافی و تهیه نقشه ها | 60 |
| آموزش تهیه گزارش از پردازش ها و تولید گراف ها و جداول | 60 |
| آموزش نمایش ها در GIS | 60 |
این سرفصل ها مسلما براساس نظرات مشاورین و مجریان این پروژه ها طراحی شده و مدرسین محترم می توانند با توجه به هدف مطالعه و محدودیت های ساعتی دوره ها این موارد را تغییر بدهند. آموزش همه این سرفصل ها می تواند درک دانشجویان و مهندسین مشاور را در اجرای پروژه های شهری ارتقا بخشد.
این سرفصل ها بهترین مباحث برای آمادگی کارآموزان با آموزش مدیریت و اجرای پروژه های شهرسازی با نرم افزارهای GIS از مقدماتی تا پیشرفته است. این آموزش می تواند بصورت ساعات زیر باشد.
9 ساعت آموزش مقدماتی
20 ساعت پیشرفته
لازم به ذکر است فوری آموز هیچگونه آموزش در محل ندارد و این سرفصل ها برای پاسخ به جستجوی مدرسین و اساتید گرامی جهت تدریس این دروس تهیه شده است.
نویسنده: دکتر محمدعلی نظام محله
متداول ترین نیاز ها در مدیریت محیط
متداول ترین نیاز ها در مدیریت محیط
در امرمدیریت محیط، معمولا نیاز به ارزیابی ماهیت بلایا ومنابع وبه ویژه نحوه توزیع وتغییرات آنها بر حسب زمان، تقاضا برای مساعدت ژئومورفولوژیک را ضروری می سازد.
متداولترین نیازها عبارتنداز:
تهیه نقشه چشم انداز زمین، یا ویژگی های منتخب آن ویا ساماندهی ماهیت وعلل تغییر آن،
تاکید وتکیه بر بعضی از روش های تحلیلی ژئومورفولوژیست ها در امر تهیه نقشه وساماندهی تغییر زمین ارزشمند است، زیرا این روش ها مستقیما از آموزش های ژئومورفولوژیک اخذ شده اند،
از همه مهمتر، مهارت در تفسیر میدانی چشم انداز زمین، بدون شک توفیق در کارهای جدیدتر ژئومورفولوژیک در مدیریت محیط را در پی دارد.
موارد فوق متداول ترین نیاز ها در مدیریت محیط است که برای راه اندازی یک سیستم منسجم مدیریت و برنامه ریزی آمایش سرزمین ضروری است.
نویسنده: اکبر رستمی، کارشناس ارشد ژئومورفولوژی، دانشگاه شهید بهشتی
اهمیت سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) در مدیریت بازاریابی
اهمیت سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) در مدیریت بازاریابی
نرم افزار های سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) در بسیاری از قلمروهای كاربردی، اهمیتی خاص دارد، بعنوان مثال: جنگلداری، كاداستر، مدیریت خدمات رفاهی، طرح‌ریزی و مدیریت حمل و نقل، مهندسی راه و ساختمان، كشاورزی، حفاظت محیط زیست، برنامه‌ریزی شهری، مدیریت منابع، بهره‌برداری معادن، كشتیرانی (+)، برنامه‌ریزی ملی و ناحیه‌ای، زمین‌آرایی، برنامه‌ریزی نظامی، امینت و دفاع ملی و . . . از آن جمله‌اند. از سایر حوزه هایی که GIS در آنها بسیار حائز اهمیت است حوزه مدیریت بازاریابی است که در اینجا به بیان اهمیت و کاربرد GIS در این حوزه میپردازیم.
کسب و کارها باید دنیایی از اطلاعات را مدیریت و از آنها استفاده کنند. این اطلاعات شامل یک موقعیت جغرافیایی، یک آدرس، یک محدوده و منطقه سرویسدهی، محلهایی برای فروش و مسیرهای تحویل که بتواند در یک نقشه دیده شده و تحلیل گردد، میباشد. سیستمهای اطلاعات بازاریابی (MKIS) سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری هستند که در تصمیمات بازاریابی خاص مورد استفده قرار میگیرند. معمولا MKIS در بازاریابی جهانی، تصمیمگیریها را در چهار حوزه تقسیم میکند و سپس این حوزه ها را به همدیگر و به سایر حوزه های بازاریابی ارتباط می دهد. سیستمهای اطلاعات جغرافیایی میتواند به عنوان ژنراتور مبحت تصمیمگیری در MKIS معرفی شود. یک مزیت منحصر به فرد GIS نسبت به سایر فناوریها و تکنیکها، قابلیت یکپارچه سازی اطلاعات از منابع مختلف و حوزههای تصمیمگیری مشترک در موارد مورد نیاز است و همین ویژگی است که امکانی نظیر، ارائه محصولات محلی با تمایز و ارزش افزوده بالا را که در واقع به عنوان کالاهای سنتی از استقبال خرید خوبی هم برخوردارند را برای تولید کنندگان محلی فراهم میکند. این سیستم با دو مکانیسم زیر موجب ایجاد ارزش در تصمیمگیری بازاریابی میشود:
الف) راهی را برای تحلیل اطلاعات داخلی و خارجی بازاریابی فراهم میکند و اطلاعات را در یک فرمت مناسب برای تصمیمگیری در اختیار بازاریابان قرار میدهد.
ب) با ادغام اطلاعات درونی و بیرونی بازاریابی تا حد زیادی موجب اثر بخشی تصمیمگیری میشود.
آمیخته های بازاریابی (p4) قیمت، محصول، مکان و تبلیغات هستند که با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی در مدیریت بازاریابی، یک P اضافه در کنار 4p بازاریابی ایجاد میشود. امروزه GIS باعث یکپارچه شدن اجزاء گوناگون چهارP بازاریابی شده و امکان تصمیم گیری استراتژیک را در بازاریابی ایجاد میکند.
و به طرق زیر موجب افزایش اثر بخشی بازاریابی میشود:
تحلیل مشتری: سیستم اطلاعات جغرافیایی به کسب و کارها کمک میکند که ارزش و رفتار مشتریان را سازماندهی و پیگیری کنند و بتوانند تشخیص دهند که مشتریان شرکت چه کسانی هستند، چه چیزی میخواهند و چگونه میتوان به آنها دست یافت و کجا مشتریانی همانند آنها وجود دارد. (+)
تحلیل بازار: ابزار تحلیل بازار GIS میتواند در تعیین کردن اینکه کدام محصول یا تیلیغات با شیوه زندگی و الگوی خرید مشتریان سازگار است کمک زیادی کند. (+)
انتخاب: GIS میتواند به کسب و کارها در انتخاب محل احداث فروشگاههای جدید، مراکز توزیع یا مناطق سرویس دهی کمک کند. (در این مورد میتوانید به مقاله انتخاب مکان فروشگاه: نحوه پیدا کردن و اولویت بندی مکان ها مراجعه کنید)
مدیریت مناطق فروش: GIS میتواند به داده ها حساسیت نشان دهد و بهترین سناریوها را برای توسعه، حفاظت و افزایش قدرت نفوذ کسب و کارها ارائه کند. GIS میتواند برای پیگیری، مدیریت و پیشبینی فروش و موجودی انبار به کار رود. همچنین میتواند برای تعیین و تشخیص بهترین محدوده کاری و متعادلسازی مناطق فروشی که به نظر اوریب و ناصاف میرسند به کار رود.
نویسنده: احمد الاهی ، کارشناس ارشد مدیریت استراتژیک، دانشگاه تهران
منابع و مآخذ:
1. محمد طالقانی، بهمن رمضانی گورابی. جایگاه و نقش سیستمهای اطلاعات جغرافیایی در مدیریت بازاریابی
]. 1391 بهمن 29[<http://smsm.ir/post-407.aspx> Online.2
.3 Bilge dogan,& Ummuhan Gokovali.(2012).”Geographical Indication: The Aspect of Rural Development and Marketing Through the Traditional Product”.Procedia – Social and Behavioral Science,761-765.
.4 Ronald L. Hess ,Ronald S. Rubin ,Lawrence . West Jr. 2004 .”Geographic information system as a marketing information system technology”.38.197-212.
5. Beaumont,J.R.”GIS and analysis, in Geographical Information System: Orinciples and Applicaton”, Maguire, D.J., Goodchild, M.F . and Rhind, D.W.(eds), Logman Scientific & Technical.2001.
سرفصل های تحلیل فضایی (Spatial analysis) در GIS
تحلیل فضایی
در این مقاله تعاریف و انواع کابردهای تحلیل فضایی مورد بحث قرار گرفت. همچنین در این نوشته مهمترین سرفصل هایی که باید مباحث تحلیل فضایی را پوشش بدهند را تالیف و معرفی کردیم. این مباحث برای آموزش تحلیل فضایی در GIS ضروری هستند تا علاقمندان به این فناوری بتوانند در این فنون نقش مهمی در توسعه کشور ایفا کنند. این نوشته با هدف آشنایی مدرسین محترم با سرفصل های تحلیل فضایی در نرم افزارهای GIS است. لازم به ذکر است که سرفصل ها می تواند با توجه به هدف آموزش، محدودیت های اطلاعاتی و محدودیت ساعات دوره ها، و همچنین سطح مهارت فوری آموزان متفاوت باشد و با نیازهای دانشجویان سازگار شود.
پنج تکنیک کلیدی در تحلیل فضایی
سرفصل های تدریس تحلیل فضایی در GIS
تعریف تحلیل فضایی
تحلیل فضایی به معنی روشی برای مدلسازی فضایی پیشرفته است که به مدلسازی زمین، یافتن مکان‌ها و مسیرهای مناسب، کشف الگوهای فضایی و انجام تحلیل‌های هیدرولوژیکی و آماری کمک میکند. تحلیل فضایی به مطالعه موجودیت ها با بررسی، ارزیابی، ارزیابی و مدل سازی ویژگی های داده های مکانی مانند مکان ها، ویژگی ها و روابطی که ویژگی های هندسی یا جغرافیایی داده ها را آشکار می کند، اشاره دارد.
فرآیند تحلیل جغرافیایی شامل تفسیر، کاوش و مدلسازی دادههای GIS میشود. نرم افزار تحلیل فضایی بر اساس تعداد وظایف و پیچیدگی آنها، اطلاعات بازیابی شده را پردازش می کند. به طور خلاصه، تجسم ساده ترین رویکرد است، در حالی که یک رویکرد دقیق تر شامل تجزیه و تحلیل جامع و ابزارهای خاص برای بسط بینش های عملی است. در تحلیل فضایی، فاصله و شکل اندازه‌گیری میشود، مسیرها و حمل‌ونقل نقشه‌برداری می‌شوند و همبستگی‌های فضایی با مقایسه مکان‌های مشاهده شده و تاریخی اشیا، رویدادها و مکان‌ها ایجاد می‌شوند. این فرایند تحلیل فضایی می تواند کاربردهای مختلفی در صنایع، خدمات شهری، کسب و کارهای شهری، و ارزیابی های زیست محیطی و سرانه های شهری داشته باشد.
تجزیه و تحلیل فضایی معمولاً شامل پنج مرحله است: درک هدف، تهیه داده ها، انتخاب ابزار و تکنیک ها، انجام تحقیق و برآورد نتایج (+).
برخی از مزایای تحلیل فضایی چیست؟
تجزیه و تحلیل فضایی در GIS تصمیمگیری را در زمینه‌های مختلف تسهیل میکند، از مسائل جزئی تجاری معمولی گرفته تا تلاش‌های امدادرسانی به بلایا در مقیاس جهانی می تواند از نتایج تحلیل فضایی در نرم افزار های GIS بهره مند شوند. با ردیابی تغییرات و درک روندها، فرایند جستجوی جغرافیایی نه تنها مختصات را تشخیص می دهد، بلکه زمان را نیز بیان می کند. از آنجایی که امروزه سنجنده های ماهواره‌ها مکان‌هایی را تصویر برداری می کنند که دسترسی به آنها یا از راه دور دشوار است، نرم‌افزارها و تکنیک‌های تجزیه و تحلیل فضایی این امکان را به ما می‌دهند تا داده‌ها با دقت و سرعتی پردازش شود که هرگز با استفاده از تحلیلگر انسانی امکان‌پذیر نیست. سنجنده ها محدوده های نامرئی را می بینند که چشم انسان توانایی دیدن آن مکان ها و اشیا را ندارد. همچنین انسان توانایی پایش 24 ساعته از سطح زمین را بطور مداوم ندارد و یا هزینه عملی اینکار بسیار سنگین است. سنجنده های مستقر روی ماهواره ها بطور دایم سطح سیاره زمین را رصد می کنند. با تجزیه و تحلیل داده های مکانی کامپیوتری، حجم های بزرگ داده را می توان تقریباً بلافاصله پردازش کرد. تحلیل های ابرداده های مکانی با هوش مصنوعی می تواند دستاوردهای علمی را نسبت به گذشته چندین برابر افزایش بدهد.
پنج تکنیک کلیدی در تحلیل فضایی
زمین آمار. معمولاً برای مطالعه و مدلسازی دادههای پیوسته فضایی استفاده میشود. این پنج تکنیک عبارتند از خودهمبستگی فضایی (Spatial Autocorrelation)، تحلیل الگو (Pattern Analysis)، درون یابی فضایی (Spatial Interpolation)، رگرسیون فضایی (Spatial Regression). در نرم افزارهای فناوری سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS)، تحلیل های فضایی عمدتا با ساختار داده های رستری عمل می کنند. در این ساختار داده تمام سطح زمین یک شهر به خانه های شطرنجی تقسیم می شود که هر خانه شطرنجی یک عدد ارزش رستری دارد. در نتیجه تمام یک شهر به یک ماتریس وارد می شود که هر واحد متریک از این شهر برای هر پارامتر (اجتماعی، اقتصادی، کالبدی) عددهای خاص خود را دارد. در نتیجه همه این اعداد برای هر واحد متریک از شهر می توانند باهم عملیات ریاضی داشته باشند. این فرایند تحلیل رستری به تحلیل دقیق تمام آن منطقه یا سکونگاه شهری یا روستایی کمک میکند.
تحلیل فضایی هر دو روش کیفی و کمی را برای ارزیابی مکان ها، ویژگی ها و روابط عوارض در بستر مکان در داده های جغرافیایی به کار می گیرد. تجزیه و تحلیل فضایی می تواند برای داده ها در هر مقیاسی، از مقیاس یک شی تا مقیاس جهانی، اعمال شود، و یک ابزار اساسی در GIS است.
آموزش ابزارهای تحلیل فضایی ArcGIS در آموزش پروژه محور مکانیابی سایت های انتخابی به شرح زیر است.
سرفصل های تدریس تحلیل فضایی در GIS
در ادامه این قسمت مهمترین سرفصل ها برای تدریس تحلیل فضایی ارائه شده است. این سرفصل ها میتواند به همکاران عزیز کمک کند که به بهترین شکل بتوانند این مباحث را به علاقمندان به GIS آموزش بدهند.
فصل اول:
استخراج داده های رستری
ایجاد لایه فاصله
ایجاد لایه های تراکم
ایجاد لایه با درونیابی
اعمال عملیات های ریاضی
دستورات همسایگی
انواع روش های کرنل
انواع فیلتر ها
ابزارهای توپوگرافی
فصل دوم:
نهایی سازی لایه های رستری
طبقه بندی لایه ها ابزارهای جبری
طبقه بندی با عملگرهای ریاضی
فصل سوم:
تلفیق لایه ها با روش جبری
تلفیق لایه ها با روش فازی
تحلیل های آماری زونال
تصمیم گیری نهایی
نتیجه گیری
در این مقاله تعاریف و انواع کاربردهای تحلیل فضایی مکانی مورد بحث قرار گرفت. سپس مهمترین سرفصل ها برای تدریس تحلیل فضایی در GIS ارائه شده است تا بتواند راهنمایی برای همکاران عزیز در تدریس این مبحث به علاقمندان GIS باشد. سرفصل های تحلیل فضایی در این نوشته به مدرسین محترم کمک می کند بهترین طرح درس و سیلابس ها را برای آموزش تحلیل فضایی به دانشجویان یاد بدهند. این نوشته شامل سرفصل هایی است که کل مهارت های حوزه های شهری و شهرسازی، محیط زیستی، و کشاورزی، و سایر تخصص ها را پوشش می دهد.
