برنامه ریزی شهری

برنامه‌ریزی شهری (Urban Planning) فرآیند هدایت و جهت دهی به شیوه استفاده و توسعه زمین و محیط شهری، زیرساخت‌های شهری و اکوسیستم و خدمات انسانی مربوط به آن است؛ طوریکه حداکثر سطح توسعه اقتصادی، کیفیت بالای زندگی اجتماعی، مدیریت خردمندانه منابع طبیعی و بهره برداری کارآمد از زیرساخت ها را تضمین کند.

به طور دقیق‌تر، برنامه‌ریزی شهری مستلزم ترسیم، ارزیابی و پیش‌بینی یک آرایش کالبدی سازمان‌یافته (Organized Physical Arrangement)، هماهنگ و استاندارد شده یک شهر و سیستم‌های زیربنایی، فرآیندها، عملکردها و خدمات زیربنایی است. یعنی شکل ساخته شده (ساختمان‌ها، خیابان‌ها، محله‌ها، مناطق مسکونی و تجاری، پارک ها و غیره)، زیرساخت های شهری (حمل و نقل، تامین آب، سیستم های ارتباطی، شبکه های توزیع شده و غیره)، خدمات اکوسیستمی (انرژی، مواد اولیه، آب، هوا، غذا و غیره)، خدمات انسانی ( خدمات عمومی، خدمات اجتماعی، امکانات فرهنگی و غیره) و اداری (ارائه خدمات و ارائه تسهیلات به شهروندان، اجرای سازوکارهایی برای پایبندی به چارچوب های قانونی تعیین شده، توصیه های سیاستی، مطالعات فنی و ارزیابی مختلف و غیره) و سایر بخش ها کاملا باهم سازگار و در جهت اهداف مشخص برنامه حرکت نمایند. هدف نهایی برنامه ریزی شهری این است که شهرها را پایدارتر (Sustainable) و در نتیجه مکان هایی قابل سکونت و جذاب نمایند.

به عنوان یک رشته دانشگاهی، برنامه ریزی شهری با تحقیق و تحلیل، توسعه پایدار، تفکر استراتژیک، برنامه ریزی زیست محیطی، برنامه ریزی حمل و نقل، برنامه ریزی کاربری زمین، معماری منظر، مهندسی عمران، توصیه های سیاست، اجرا، مدیریت و طراحی شهری مرتبط است. این زیرشاخه علم جغرافیا در تمام مطالعات کاربردی از فناوری های دانش اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده می کند.