طبقه بندی اقلیمی
طبقهبندی اقلیمی: تقسیمبندی بر اساس آب و هوا
مقدمه
طبقهبندی اقلیمی، روشی برای تقسیمبندی مناطق مختلف کره زمین بر اساس ویژگیهای مشترک آب و هوایی آنها است. این طبقهبندی به ما کمک میکند تا تنوع آب و هوایی جهان را بهتر درک کنیم و الگوهای کلی اقلیمی را شناسایی کنیم. عوامل مختلفی مانند دما، بارندگی، رطوبت، تابش خورشید و پوشش گیاهی در تعیین نوع اقلیم یک منطقه نقش دارند.
اقلیم به الگوی بلندمدت شرایط جوی در یک منطقه گفته میشود. این الگو شامل عواملی مانند دما، بارندگی، رطوبت، باد و تابش خورشید است. اقلیم یک منطقه توسط عوامل مختلفی از جمله عرض جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، نزدیکی به دریا، جریانهای اقیانوسی و توپوگرافی زمین شکل میگیرد. اقلیم، بر خلاف هوا که به تغییرات کوتاهمدت جوی اشاره دارد، به طور کلی در یک دوره زمانی طولانی ثابت میماند و بر زندگی انسانها، پوشش گیاهی، جانوری و محیط زیست تأثیر بسزایی دارد. شناخت اقلیم یک منطقه برای برنامهریزیهای مختلف از جمله کشاورزی، صنعت، شهرسازی و مدیریت منابع طبیعی بسیار مهم است.
طبقهبندی اقلیم محلی، روشی برای تقسیمبندی مناطق کوچکتر جغرافیایی مانند شهرها، روستاها و حتی بخشهای کوچکتری از آنها، بر اساس ویژگیهای آب و هوایی خاص خود است. برخلاف طبقهبندیهای کلیتر که به کل مناطق وسیع میپردازند، طبقهبندی محلی به جزئیات بیشتری مانند تأثیر ساختمانها، پوشش گیاهی، توپوگرافی و سایر عوامل محلی بر روی آب و هوا توجه میکند. این نوع طبقهبندی به برنامهریزی شهری، کشاورزی، مدیریت منابع آب و سایر فعالیتهایی که به شرایط آب و هوایی محلی حساس هستند، کمک شایانی میکند. با در نظر گرفتن تفاوتهای جزئی در دما، بارندگی، رطوبت و سایر پارامترهای آب و هوایی در مقیاس محلی، میتوان تصمیمات بهتری برای بهبود کیفیت زندگی و بهرهوری از منابع گرفت.
دانلود شیپ فایل های GIS ایستگاه های هواشناسی با آمارهای دما، بارش و رطوبت برای تمام 2700 ایستگاه در تمام شهرستان ها به شما در انجام روش های مطالعه آب و هوا و کلاس بندی اقلیمی کمک می کند.
برای دانلود اطلاعات آب و هواشناسی 2700 ایستگاه هواشناسی کشور در تمام شهرستان ها و استان ها ایران به بخش اطلاعات آب و هوایی فوری آموز مراجعه کنید. این آمارها بصورت فایل های اکسل و شیپ فایل برای هر کدام از استان ها و برای کل کشور موجود است.
برای دریافت آمار ایستگاه های هواشناسی با پارامترهای زیر به محصول آمارهای هواشناسی ایستگاه های منتخب مراجعه کنید. این لایه شامل آمارهای دما میانگین ماهانه به درجه سانتیگراد، رطوبت به درصد میانگین ماهانه، مجموع بارش سالانه ، سرعت باد به کینوت، کمترین دما به درجه سانتیگراد در سال، تعداد رخداد طوفان، تعداد روز های برفی، جهت باد غالب، تعداد روز های ابری، تعداد روزهای یخبندان، تعداد روزهای بارندگی، دید افقی، و تعداد روزهای ریزگردها است.
نمایش ماهواره هواشناسی بصورت زنده (live) از روی ماهواره آنلاین
اهمیت طبقهبندی اقلیمی
- درک بهتر محیط زیست: با شناخت اقلیم یک منطقه، میتوانیم بهتر با محیط زیست آن منطقه سازگار شویم و از منابع طبیعی آن به طور پایدار استفاده کنیم.
- پیشبینی تغییرات آب و هوایی: طبقهبندی اقلیمی به ما کمک میکند تا تغییرات آب و هوایی را در طول زمان پیشبینی کنیم و برای مقابله با اثرات آن آماده شویم.
- برنامهریزی شهری و روستایی: در برنامهریزی شهری و روستایی، شناخت اقلیم یک منطقه بسیار مهم است. برای مثال، در مناطق خشک باید از ساختمانهایی استفاده شود که در برابر گرما مقاوم باشند.
- کشاورزی و منابع طبیعی: در کشاورزی، شناخت اقلیم برای انتخاب محصولات مناسب و روشهای آبیاری بسیار مهم است. همچنین، در مدیریت منابع طبیعی مانند جنگلها و مراتع، اطلاعات اقلیمی نقش کلیدی دارد.
سیستمهای طبقهبندی اقلیمی
چندین سیستم مختلف برای طبقهبندی اقلیمی وجود دارد که هر کدام از معیارهای خاصی استفاده میکنند. برخی از مهمترین این سیستمها عبارتند از:
- سیستم کوپن: این سیستم یکی از قدیمیترین و پرکاربردترین سیستمهای طبقهبندی اقلیمی است که بر اساس دما و بارندگی مناطق مختلف را به گروههای مختلف تقسیم میکند.
- سیستم تورنثوایت: این سیستم علاوه بر دما و بارندگی، به عواملی مانند تبخیر و رطوبت نیز توجه میکند.
- سیستم ترور: این سیستم بر اساس پوشش گیاهی مناطق مختلف، اقلیمها را طبقهبندی میکند.
عوامل موثر بر اقلیم
- عرض جغرافیایی: هرچه از استوا دور شویم، میزان تابش خورشید کاهش مییابد و در نتیجه دما نیز کاهش مییابد.
- ارتفاع از سطح دریا: با افزایش ارتفاع، دما کاهش مییابد.
- فاصله از دریا: مناطق نزدیک به دریا معمولاً دارای آب و هوای معتدلتری نسبت به مناطق دور از دریا هستند.
- جریانهای اقیانوسی: جریانهای اقیانوسی بر روی دما و رطوبت مناطق ساحلی تأثیر میگذارند.
- توپوگرافی: شکل زمین مانند کوهها و درهها میتواند بر روی توزیع بارندگی و دما تأثیر بگذارد.
اقلیمهای اصلی جهان
بر اساس سیستمهای مختلف طبقهبندی، اقلیمهای اصلی جهان به چند دسته کلی تقسیم میشوند که عبارتند از:
- اقلیمهای گرمسیری: مناطق گرم و مرطوب نزدیک به استوا
- اقلیمهای خشک و نیمهخشک: مناطق خشک و بیابانی
- اقلیمهای معتدل: مناطق با آب و هوای معتدل و فصول مشخص
- اقلیمهای سرد: مناطق سرد و قطبی
تغییرات اقلیمی و طبقهبندی اقلیمی
تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیتهای انسانی، باعث تغییر الگوهای اقلیمی در سراسر جهان شده است. این تغییرات باعث تغییر مرزهای اقلیمی و ایجاد چالشهای جدید برای جوامع انسانی شده است.
تغییرات اقلیمی به تغییرات طولانیمدت در الگوهای آب و هوایی زمین گفته میشود. افزایش متوسط دمای کره زمین، تغییر الگوهای بارندگی، افزایش سطح آب دریاها و رویدادهای شدید آب و هوایی مانند خشکسالی، سیل و طوفانهای گرمسیری از جمله مهمترین نشانههای این تغییرات هستند. فعالیتهای انسانی، به ویژه انتشار گازهای گلخانهای ناشی از سوزاندن سوختهای فسیلی، عامل اصلی این تغییرات شناخته شده است. تغییرات اقلیمی پیامدهای جدی برای محیط زیست، اقتصاد و جوامع انسانی دارد. از جمله این پیامدها میتوان به افزایش فرکانس و شدت رویدادهای طبیعی، کمبود آب شیرین، از بین رفتن تنوع زیستی، افزایش سطح دریاها و مهاجرتهای اجباری اشاره کرد. مقابله با تغییرات اقلیمی نیازمند اقدامات جهانی و همکاری همه کشورها برای کاهش انتشار گازهای گلخانهای و توسعه انرژیهای پاک است.
سیستم طبقه بندی اقلیم Emberger روشی است که برای دسته بندی اقلیم های مختلف بر اساس داده های دما و بارش استفاده می شود. این به ویژه برای مطالعه زندگی گیاهان و الگوهای پوشش گیاهی مفید است. این سیستم از یک شاخص زیست اقلیم برای طبقه بندی اقلیم ها به انواع مختلف با در نظر گرفتن عواملی مانند بارش سالانه، محدوده دما و نسبت بین این دو استفاده می کند. این طبقه بندی به درک توزیع گونه های گیاهی و تأثیر بالقوه تغییرات آب و هوایی بر اکوسیستم کمک می کند.
برای دانلود فایل اکسل آماده طبقه بندی اقلیمی آمبرژه بهمراه ویدئوی آموزشی رایگان روی این لینک کلیک کنید.
نتیجهگیری
طبقهبندی اقلیمی ابزاری مهم برای درک بهتر تنوع آب و هوایی جهان و برنامهریزی برای آینده است. با توجه به تغییرات اقلیمی، نیاز به بهروزرسانی و بهبود سیستمهای طبقهبندی اقلیمی بیش از پیش احساس میشود.
برای مطالعه بیشتر درخصوص تغییرات آب و هوایی به مقالات بازخوردی فوری آموز مراجعه کنید. مطالعه بیشتر
عکس هوایی برای کشاورزان
عکس هوایی چیست؟
عکسهای منطقهای که از پلتفرمهای مرتفع مانند هواپیما یا هواپیماهای بدون سرنشین گرفته شدهاند، چشماندازی منحصربهفرد از سطح زمین ارائه میکنند. این تصاویر نمای چشم پرنده ای را ارائه می دهند که الگوها، ساختارها و مناظری را آشکار می کند که اغلب از مشاهده سطح زمین پنهان می شوند. از مراکز شهری گسترده گرفته تا مناطق وحشی دورافتاده، عکس های منطقه ای طیف وسیعی از کاربردها را دارند. آنها در زمینه هایی مانند برنامه ریزی شهری، نظارت بر محیط زیست، باستان شناسی و واکنش به بلایا استفاده می شوند. با تجزیه و تحلیل این تصاویر، کارشناسان می توانند تغییرات را در طول زمان شناسایی کنند، تأثیر فعالیت های انسانی را ارزیابی کنند و تصمیمات آگاهانه ای در مورد کاربری زمین و مدیریت منابع بگیرند. در این خصوص می توانید مقاله عکس هوایی را مطالعه کنید.
عکس هوایی: نگاهی از آسمان به زمین
عکس هوایی، همچون یک چشم آسمانی، به ما اجازه میدهد تا جهان اطرافمان را از زاویهای کاملاً متفاوت ببینیم. این تصاویر خیرهکننده، نه تنها زیباییهای طبیعت را به نمایش میگذارند، بلکه به ما کمک میکنند تا الگوها، تغییرات و ارتباطات پنهانی را در محیط اطرافمان کشف کنیم. از شهرهایی که شبیه لانه زنبور به نظر میرسند تا جنگلهایی که ریههای زمین هستند، هر عکس هوایی یک داستان منحصر به فرد را روایت میکند.
در شکل زیر می توانید یک عکس هوایی منطقه زراعی را مشاهده کنید.
شکل فوق نمونه عکس هوایی از یک منطقه زراعی را نشان می دهد.
تاریخچهای کوتاه از عکس هوایی
تاریخچه عکاسی هوایی به اوایل قرن نوزدهم بازمیگردد، زمانی که عکاسان با استفاده از بالنهای هوای گرم، اولین تصاویر هوایی را ثبت کردند. با پیشرفت تکنولوژی، عکاسی هوایی به سرعت توسعه یافت و در جنگ جهانی اول به طور گستردهای برای اهداف نظامی مورد استفاده قرار گرفت. امروزه، با ظهور پهپادها و ماهوارهها، عکاسی هوایی به یکی از مهمترین ابزارهای تحقیقاتی و مدیریتی در حوزههای مختلف از جمله جغرافیا، زمینشناسی، کشاورزی، شهری و محیط زیست تبدیل شده است.
کاربردهای متنوع عکس هوایی
عکسهای هوایی کاربردهای بسیار متنوعی دارند. برخی از مهمترین کاربردهای این تصاویر عبارتند از:
- مطالعات جغرافیایی: تهیه نقشههای توپوگرافی، بررسی تغییرات کاربری اراضی، مطالعه پدیدههای طبیعی مانند سیل و زلزله
- برنامهریزی شهری: شناسایی مناطق شهری فرسوده، ارزیابی تراکم جمعیت، طراحی زیرساختهای شهری
- کشاورزی: پایش محصولات کشاورزی، تشخیص آفات و بیماریها، ارزیابی میزان بارندگی
- محیط زیست: پایش تغییرات پوشش گیاهی، شناسایی مناطق آلوده، مطالعه تنوع زیستی
- باستانشناسی: کشف آثار باستانی، مطالعه تمدنهای باستانی
- توریسم: تبلیغ جاذبههای گردشگری، برنامهریزی سفر
عکس هوایی و هنر
علاوه بر کاربردهای علمی و فنی، عکسهای هوایی نیز به عنوان یک فرم هنری مورد توجه قرار گرفتهاند. بسیاری از عکاسان حرفهای و آماتور، به ثبت تصاویر هوایی زیبا و خلاقانه میپردازند. این تصاویر، با ترکیب رنگها، اشکال و الگوهای طبیعی، میتوانند احساسات قوی را در بیننده برانگیزند و به او اجازه دهند تا دنیای اطراف را از زاویهای جدید و متفاوت تجربه کند.
آینده عکاسی هوایی
با پیشرفت تکنولوژی، آینده عکاسی هوایی بسیار روشن به نظر میرسد. با استفاده از سنسورهای پیشرفته، هوش مصنوعی و پردازش ابری، میتوانیم انتظار داشته باشیم که در آینده نزدیک شاهد تصاویر هوایی با کیفیت بسیار بالاتر و اطلاعات دقیقتر باشیم. این تصاویر میتوانند به ما کمک کنند تا چالشهای پیچیدهای مانند تغییرات آب و هوایی، رشد جمعیت و مدیریت منابع طبیعی را بهتر درک کنیم و برای آنها راهحلهای مناسب پیدا کنیم.
در نهایت، عکس هوایی بیش از یک تصویر ساده است. این یک پنجره به دنیایی است که ما در آن زندگی میکنیم. با نگاهی به این تصاویر، میتوانیم به زیبایی و پیچیدگی جهان پیرامون خود پی ببریم و درک عمیقتری از جایگاه خود در این جهان پیدا کنیم.
کاربرد عکسهای هوایی برای کشاورزان
عکسهای هوایی، به ویژه آنهایی که توسط ماهوارهها و پهپادها گرفته میشوند، ابزار قدرتمندی برای کشاورزان به شمار میآیند. این تصاویر با ارائه دیدگاهی گسترده از مزارع، به کشاورزان کمک میکنند تا تصمیمات بهتری اتخاذ کنند و بهرهوری خود را افزایش دهند. این عکس ها کاربردهای فراوانی در کشاورزی دارند که در ادامه به آنها پرداخته ایم.
کشاورزی، یکی از قدیمیترین و مهمترین فعالیتهای بشری است که از دیرباز تاکنون نقش اساسی در تأمین غذای جمعیت رو به رشد جهان داشته است. این فرآیند پیچیده شامل کشت گیاهان، پرورش دام و طیور، و تبدیل محصولات کشاورزی به مواد غذایی و سایر محصولات است. کشاورزی مدرن با بهرهگیری از تکنولوژیهای نوین مانند مهندسی ژنتیک، آبیاری قطرهای و سیستمهای هوشمند، توانسته است بهرهوری و کیفیت محصولات را به طور چشمگیری افزایش دهد. با این حال، کشاورزی همچنان با چالشهایی مانند تغییرات آب و هوایی، کمبود آب، فرسایش خاک و بیماریهای گیاهی دست و پنجه نرم میکند.
نقشه ها و اطلاعات ویژه کارکنان جهاد کشاورزی
نقشه ها و اطلاعات مورد نیاز کارشناسان جهاد کشاورزی
در زیر به برخی از مهمترین کاربردهای عکسهای هوایی برای کشاورزان اشاره میشود:
- نظارت بر سلامت محصولات: با استفاده از سنسورهای مخصوص، میتوان از عکسهای هوایی برای تشخیص بیماریها، آفات و کمبودهای غذایی در محصولات کشاورزی استفاده کرد. این اطلاعات به کشاورزان کمک میکند تا به موقع اقدامات لازم را انجام دهند و از خسارات بیشتر جلوگیری کنند.
- برنامهریزی آبیاری: با تحلیل تصاویر هوایی، میتوان مناطق نیازمند آبیاری بیشتر یا کمتر را شناسایی کرد. این اطلاعات به کشاورزان کمک میکند تا از مصرف بیرویه آب جلوگیری کنند و بهرهوری آبیاری را افزایش دهند.
- تعیین میزان عملکرد: با مقایسه تصاویر هوایی در طول فصل رشد، میتوان میزان عملکرد محصولات را تخمین زد و برنامهریزی برای برداشت را انجام داد.
- مدیریت علفهای هرز: با استفاده از تصاویر هوایی، میتوان مناطق آلوده به علفهای هرز را شناسایی کرد و اقدامات لازم برای کنترل آنها را انجام داد.
- نظارت بر رشد محصولات: با مقایسه تصاویر هوایی در فواصل زمانی مختلف، میتوان رشد محصولات را رصد کرد و از هرگونه مشکل احتمالی آگاه شد.
- تعیین مرز زمینها: تصاویر هوایی با دقت بالا میتوانند برای تعیین دقیق مرز زمینها و حل اختلافات ملکی استفاده شوند.
- ارزیابی خسارات ناشی از بلایای طبیعی: با مقایسه تصاویر هوایی قبل و بعد از وقوع بلایای طبیعی مانند سیل، زلزله و خشکسالی، میتوان میزان خسارات وارده به مزارع را ارزیابی کرد و برنامههای بازسازی را تدوین کرد.
مزایای استفاده از عکسهای هوایی برای کشاورزان:
- افزایش دقت و سرعت تصمیمگیری: با استفاده از اطلاعات دقیق و بهروز ارائه شده در تصاویر هوایی، کشاورزان میتوانند تصمیمات خود را با سرعت و دقت بیشتری اتخاذ کنند.
- کاهش هزینهها: با شناسایی زودهنگام مشکلات و انجام اقدامات پیشگیرانه، کشاورزان میتوانند از بروز خسارات بیشتر جلوگیری کرده و هزینههای تولید را کاهش دهند.
- افزایش بهرهوری: با استفاده بهینه از منابع و مدیریت بهتر مزارع، کشاورزان میتوانند بهرهوری خود را افزایش دهند و درآمد بیشتری کسب کنند.
- پایداری کشاورزی: با استفاده از روشهای کشاورزی دقیق و پایدار که بر اساس اطلاعات حاصل از تصاویر هوایی انجام میشود، میتوان به حفظ منابع طبیعی و کاهش اثرات منفی کشاورزی بر محیط زیست کمک کرد.
به طور خلاصه، عکسهای هوایی ابزاری قدرتمند برای کشاورزان هستند که به آنها کمک میکند تا کشاورزی دقیقتر، پایدارتر و سودآورتر را انجام دهند.
بازخورد به دیدگاه اخلاق و قانون در برنامه ریزی شهری
گاهی بین رعایت قوانین و عمل به اخلاق ناسازگاری هایی (inconsistencies) وجود دارد. آئین نامه اخلاق و رفتار حرفه ای (AICP Code of Ethics and Professional Conduct) 2016، اصول آرمانی برنامه ریزی، قواعد رفتار، و همچنین برخی مقررات رویه ای را بیان می کند.
نقش حیاتی ارزشها و اخلاق توسط بروکس (Brooks) (2002) در این خصوص دشواری در برنامهریزی بی طرفانه را به چالش کشید و بر نقشی که اخلاق در برنامهریزی میتواند ایفا کند، تأکید کرد. این موضوع نشان داد که چگونه برنامه ریزان تحت تأثیر ارزش ها در رفتار، تصمیم گیری و اقدامات خود قرار می گیرند. بنابراین، اجتناب از برنامه ریزی ارزشی بی طرفانه برای جلوگیری از تعصب و بی عدالتی در جامعه یک چالش است. چگونه می توانیم معضلات در برنامه ریزی را حل کنیم؟ نکته دیگر در این خصوص توجه به اطلاعات جغرافیایی ضروری برای مدیریت این دو دیدگاه در دانش برنامه ریزی شهری است.
ما اکنون در دنیایی زندگی می کنیم که سرشار از ایده های نوآورانه در تمام جنبه های اجتماعی، اقتصادی، معماری و صنعتی زندگی بشر است. این نوآوری های مکرر در برنامه ریزی می تواند فرصت های جدید و همچنین مشکلات جدیدی را که در اصول پذیرفته شده قبلی و قوانین وضع شده پیش بینی نشده بود، به همراه داشته باشد. از سوی دیگر، همه مشکلات و فرصت ها با یکدیگر و حالات چند بعدی واقعیت ها پیوند خورده اند. حل این مشکلات و همچنین مقابله با این چالش ها مستلزم تفکر خلاق و راه حل های نوآورانه است. این نوآوری ها در برنامه ریزی شهری و طرح های توسعه شهری (+) می تواند زمینه توسعه رو به جلوی شهر را موجب شود.
این امر باعث می شود که به روز رسانی سریع قوانین اجتناب ناپذیر باشد و گاهی اوقات نیاز به اقداماتی قبل از قوانین به روز شده است. بنابراین، رعایت قوانین مصوب، از یافتن بهترین راه حل ها به نفع مردم و محیط زیست جلوگیری می کند. مقاله فیشلر (Fischler) (2012) در مورد تمرین بازتابی را می توان به عنوان یک رویکرد جدید برای موقعیت در نظر گرفت. وی بر لزوم تمرین تأملی برنامه ریزان برای انجام بهترین اقدامات خود با بالاترین عملکرد تاکید کرد. من فکر می کنم که این می تواند برای جامعه و محیط مفید باشد به شرط اینکه برنامه ریزان از لحاظ اخلاقی و اخلاقی به خوبی آموزش دیده باشند. من معتقدم که دنیای نوآور در حال تغییر همه هنجارهای اجتماعی و اصول طبیعی است، بنابراین نیاز به آماده سازی هر چیزی برای ارتقای پویا وجود دارد. این شرایط جدیدی را ایجاد می کند (مانند ارز دیجیتال) که هیچ قانون و هنجاری برای نحوه رفتار برنامه ریزان وجود ندارد. بنابراین، برای کنار آمدن با شرایط دنیای واقعی، باید برنامه ریزی مردانه در اجرا پویا باشیم. برنامه ریزی پویا باید بر اساس هنجارهای اخلاقی باشد و فقط توسط متخصصان نخبه قابل اعتماد مجاز باشد.
می توان نتیجه گرفت که باید بین پایبندی به قوانین و بهترین عملکرد برای جامعه و محیط زیست تعادلی وجود داشته باشد. تمرین بازتابی می تواند راه حل مناسبی برای برنامه ریزی در شرایط کنونی جهان باشد. اما، باید فقط توسط برنامه ریزان نخبه قابل اعتماد اجازه داده شود تا از هرج و مرج جلوگیری شود. بنابراین، من فکر میکنم کار فیشلر (2012) بین دو قرائت اخلاق و رفتار حرفهای AICP، 2016، و نقش حیاتی ارزشها و اخلاق توسط بروکس (2002) پل میشود.
نویسنده: دکتر محمدعلی نظام محله
-
دانلود نقشه بافت فرسوده شهر تهران روی google earth
-
محصول تخفیف خوردهآموزش سریع نمایش نمودار بر روی نقشه در GISقیمت اصلی 38,000 تومان بود.29,500 تومانقیمت فعلی 29,500 تومان است.
-
آموزش تهیه نقشه ایران در GIS36,700 تومان
Brooks Michael P. Planning Theory for Practitioners, Routledge 2002, pp 62-77
Fischler, R., (2012), reflective practice. MIT Press. pp 313-332
AICP Code of Ethics and Professional Conduct, (2016). American Planning Associations. pp 1-15
مطااعه بیشتر
نقشه تاریخی شهر اراک
نقشه تاریخی شهر اراک را در لینک زیر می توانید دانلود کنید. نقشه تاریخی اراک یک سند تاریخی است که براساس عکس های هوایی سال های 1334 با روش فوتوگرامتری تهیه و منتشر شده است.
نقشه های تاریخی اراک: پنجرهای به گذشتهی شهر
نقشههای تاریخی اراک، همانند دیگر شهرهای ایران، گنجینهای ارزشمند از اطلاعات درباره گذشته این شهر هستند. این نقشهها، علاوه بر نمایش موقعیت جغرافیایی و تغییرات مرزی، اطلاعاتی درباره بافت شهری، توسعه شهر، تغییرات کاربری زمینها، و حتی رویدادهای تاریخی مهم را در خود جای دادهاند.
اراک، شهری با پیشینهای تاریخی و صنعتی، در مرکز ایران واقع شده است. این شهر که به عنوان یکی از قطبهای صنعتی کشور شناخته میشود، با کارخانهها و صنایع بزرگ خود نقشی محوری در اقتصاد ایران ایفا میکند. با این حال، اراک تنها به صنعت محدود نمیشود. این شهر دارای جاذبههای تاریخی، فرهنگی و طبیعی نیز هست. از آثار تاریخی و بناهای قدیمی گرفته تا مناطق تفریحی و طبیعی، اراک مقصدی جذاب برای گردشگران و علاقهمندان به تاریخ و طبیعت است.
اراک، شهری که امروز به عنوان قطب صنعتی ایران شناخته میشود، ریشههایی بسیار قدیمیتر از دوران صنعتی شدن دارد. با وجود اینکه شهر مدرن اراک در دوره قاجار شکل گرفته است، اما آثار باستانی اطراف آن نشان از سکونت انسان در این منطقه از هزاران سال پیش دارد. اراک در طول تاریخ، میزبان تمدنهای مختلفی بوده و تغییرات بسیاری را تجربه کرده است. از دوران ساسانیان تا صفویان و قاجار، این شهر همواره نقش مهمی در تاریخ ایران ایفا کرده است. با وجود تغییرات بسیار، اراک همچنان توانسته است هویت تاریخی خود را حفظ کرده و به عنوان یکی از شهرهای مهم و تاریخی ایران مطرح باشد.
اهمیت مطالعه نقشههای تاریخی اراک
- بازسازی گذشته: با مطالعه نقشههای تاریخی اراک میتوانیم تصویری واضح از بافت فرسوده شهری و بافت قدیمی شهر، محلات تاریخی، مسیرهای اصلی، و تغییراتی که در طول زمان بر این شهر رفته را به دست آوریم.
- تعیین ارزش بناهای تاریخی: نقشههای قدیمی به ما کمک میکنند تا ارزش بناهای تاریخی و بافت قدیمی شهر را بهتر درک کنیم و از آنها محافظت کنیم.
- برنامهریزی شهری: با مطالعه نقشههای تاریخی میتوانیم الگوهای توسعه شهری در گذشته را شناسایی کرده و از آن برای برنامهریزی شهری بهتر در آینده استفاده کنیم.
- مطالعه تاریخ اجتماعی و اقتصادی: نقشههای تاریخی اطلاعاتی درباره تغییرات اجتماعی و اقتصادی شهر، مانند رشد جمعیت، توسعه صنایع، و تغییرات در ساختار اجتماعی را ارائه میدهند.
چالشهای مطالعه نقشههای تاریخی اراک
- دسترسی محدود: بسیاری از نقشههای تاریخی اراک در آرشیوها و کتابخانههای تخصصی نگهداری میشوند و دسترسی به آنها برای عموم دشوار است.
- زبان و اصطلاحات: نقشههای قدیمی اغلب به زبانهای دیگر یا با اصطلاحات تخصصی نوشته شدهاند که درک آنها نیازمند دانش تخصصی است.
- دقت و مقیاس: دقت نقشههای تاریخی ممکن است متفاوت باشد و مقیاس آنها نیز ممکن است کوچک باشد که تفسیر آنها را دشوار میکند.
- تغییرات جغرافیایی: تغییرات جغرافیایی ناشی از عوامل طبیعی و انسانی ممکن است باعث ایجاد تفاوت بین نقشههای تاریخی و وضعیت کنونی شهر شود.
انواع نقشههای تاریخی اراک
- نقشههای نظامی: این نقشهها برای اهداف نظامی تهیه میشدند و اطلاعات دقیقی درباره موقعیت جغرافیایی، راهها، عوارض طبیعی و استحکامات نظامی را ارائه میدادند.
- نقشههای جغرافیایی: این نقشهها برای نمایش ویژگیهای طبیعی منطقه مانند کوهها، رودخانهها و دریاچهها تهیه میشدند.
- نقشههای شهری: این نقشهها برای نمایش ساختار شهری، خیابانها، ساختمانها و کاربری زمینهای شهر در گذشته تهیه میشدند.
- نقشههای موضوعی: این نقشهها برای نمایش اطلاعات خاصی مانند جمعیت، کشاورزی، صنعت و منابع طبیعی شهر تهیه میشدند.
کجا میتوان نقشههای تاریخی اراک را یافت؟
- آرشیو ملی ایران: یکی از مهمترین منابع برای یافتن نقشههای تاریخی است.
- کتابخانه ملی ایران: بخش نسخ خطی و اسناد این کتابخانه نیز ممکن است حاوی نقشههای تاریخی باشد.
- اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی: این اداره ممکن است آرشیوی از نقشههای تاریخی اراک داشته باشد.
- کتابخانههای محلی و دانشگاهی: این کتابخانهها نیز ممکن است حاوی نقشههای تاریخی اراک باشند.
مطالعه نقشههای تاریخی اراک به ما این امکان را میدهد تا به ریشههای این شهر پی ببریم و درک بهتری از تحولات آن در طول تاریخ داشته باشیم.
دانلود نقشه تاریخی شهر اراک |
فوری آموز وارد کردن ایکس و وای XY یو.تی.ام (UTM) روی گوگل ارث (Google Earth) |
اراک در دوران پهلوی: گذار از سنت به مدرنیته
اراک در دوران پهلوی، تحولات شگرفی را تجربه کرد. با روی کار آمدن پهلویها و سیاستهای مدرنسازی و صنعتیسازی، این شهر از یک مرکز کوچک تجاری به یکی از مهمترین قطبهای صنعتی ایران تبدیل شد. از آن زمان این شهر تغییرات اساسی را تجربه کرده است و حدود شهر بسیار به سمت زمین های اطراف توسعه یافت. توسعه شهر اراک در طول زمان به تدریج گسترش یافت. توسعه تاریخی شهر اراک نشان دهنده تحولات گذشته این شهر و ایجاد مکان های جدید و ساخت مساکن جدید است.
دلایل رشد صنعتی اراک در سال های 1334 به بعد
- سیاستهای دولت مرکزی: دولت پهلوی با هدف صنعتیسازی کشور، سرمایهگذاریهای کلانی را در اراک انجام داد. احداث کارخانههای بزرگ صنعتی مانند آلومینیوم، ماشینسازی، و ذوبآهن، چهره این شهر را دگرگون کرد.
- موقعیت جغرافیایی: موقعیت مرکزی اراک در ایران و دسترسی آسان به منابع انرژی و مواد اولیه، آن را به مکانی مناسب برای استقرار صنایع تبدیل کرده بود.
- وجود نیروی کار: با مهاجرت روستاییان به شهرها، نیروی کار ارزان و فراوانی برای کارخانهها فراهم شد.
برای دریافت اطلاعات معادن و موقعیت مکانی معادن مختلف ایران به لینک نقشه آنلاین معادن ایران مراجعه کنید.
تأثیرات صنعتی شدن بر اراک
- رشد جمعیت: با ایجاد فرصتهای شغلی در صنایع، جمعیت اراک به سرعت افزایش یافت و این شهر به یکی از کلانشهرهای ایران تبدیل شد.
- تغییرات اجتماعی: صنعتی شدن اراک باعث تغییرات چشمگیری در سبک زندگی مردم شد. ورود ماشینآلات و تکنولوژی جدید، ساخت و ساز ساختمانهای مدرن و تغییر در الگوهای مصرف، از جمله این تغییرات بودند.
- توسعه زیرساختها: برای پشتیبانی از صنایع، دولت به توسعه زیرساختهای شهری مانند راهها، راهآهن و تأسیسات زیربنایی پرداخت.
- چالشهای زیست محیطی: رشد سریع صنایع و افزایش جمعیت، مشکلات زیست محیطی مانند آلودگی هوا و آب را به دنبال داشت. برای دانلود اطلاعات جمعیتی و اکسل های جمعیت و مسکن به لینک اطلاعات جمعیتی عددایکس مراجعه کنید.
اراک در مبارزات ملی
اراک در دوران پهلوی نه تنها شاهد تحولات صنعتی بود، بلکه در مبارزات ملی نیز نقش فعالی داشت. مردم اراک در کنار سایر ایرانیان، در مبارزات علیه استبداد پهلوی شرکت کردند و در پیروزی انقلاب اسلامی نقش مهمی ایفا کردند.
به طور خلاصه، ده های 30 و 40 برای اراک دورانی پر از تحولات و تغییرات بود. این شهر با صنعتی شدن، رشد چشمگیری کرد و به یکی از مهمترین قطبهای صنعتی ایران تبدیل شد. با این حال، این رشد سریع با چالشهایی مانند آلودگی محیط زیست و نابرابریهای اجتماعی همراه بود.
مکانیابی خدمات توریستی در شبه جزیره میانکاله
قهروردی و نظام محله (2012) در مقاله ارزیابی چند معیاره برای انتخاب سایتهای مناسب تسهیلات توریستی در شبه جزیره میانکاله (Miankaleh Peninsula) از روش وزن دهیAHP برای تعیین اولویت معیارها با نظر کارشناسان جهت سنجش اهمیت متغیرها در تعیین مکان های مناسب خدمات گردشگری پرداختند. در این روش مکانیابی (Site Selection)، پهنه های شبه جزیره میانکاله براساس سه دسته معیارهای اجتماعی، اقتصادی، و محیط طبیعی طبقه بندی شد. نتایج این مطالعه نشان داد برخی پهنه ها درجه حساسیت زیست محیطی بالایی داشته و می بایست خدمات توریستی از آنها فاصله قابل توجهی داشته باشد و همچینین برخی پهنه ها در حین اینکه آسیبی به محیط طبیعی نمی رساند می توانند توجیه اقتصادی بالایی جهت سرمایه گذاری داشته باشد. نهایتا، در این مطالعه مکان های مناسب برای تاسیسات و خدمات گردشگری در میانکاله تعیین موقعیت شد.
در این مقاله خدمات توریستی با استفاده از روش چند معیاره (MCDE) در داخل نرم افزار ArcGIS انجام شده است.
برای دانلود لایه های GIS شبه جزیره میانکاله (بیش از 10 لایه مکانی) به محصول ژئودیتابیس شبه جزیره میانکاله مراجعه کنید.
در پایین نوشته ای کوتاه درباره ارزشمندی شبه جزیره میانکاله آمده است.
میانکاله؛ نگین سبز دریای خزر در آینه ادبیات
مقدمه
میانکاله، نامی آشنا برای دوستداران طبیعت و محیط زیست است. این شبه جزیره زیبا و منحصر به فرد، با تنوع زیستی بینظیرش، از دیرباز توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. در این مقاله، قصد داریم با رویکردی ادبی و خلاقانه، به توصیف این نگین سبز دریای خزر (Caspian Sea) بپردازیم و زیباییهای آن را به تصویر بکشیم. این جزیره زیبا از سمت بهشهر و گلوگاه به خشکی راه دارد. این منطقه امروزه جزو مناطق حفاظت شده زیست محیطی کشور است.
میانکاله؛ جایی که آسمان به زمین میآید
میانکاله را میتوان تابلویی نقاشی دانست که طبیعت با ظرافت تمام آن را آفریده است. آسمان آبی و بیکران بر فراز آبهای نیلگون خزر، جلوهای خاص به این منطقه بخشیده است. گویی آسمان و زمین در میانکاله به هم میرسند و مرز میانشان محو میشود.
تالابهای بیکران؛ آینهای برای ستارگان
تالابهای میانکاله، همانند آینهای بزرگ، آسمان شب را منعکس میکنند. در شبهای آرام، ستارگان بر پهنه این تالابها میدرخشند و منظرهای رویایی را خلق میکنند. هر یک از این ستارگان، داستانی برای گفتن دارد و به ما از عظمت هستی خبر میدهد.
پرندگان مهاجر؛ سفیران آسمان
میانکاله، میزبان پرندگان مهاجری است که از نقاط مختلف جهان برای زمستانگذرانی به این منطقه میآیند. این پرندگان با رنگهای زیبا و آوازهای دلنشینشان، به میانکاله روح میبخشند. گویی آنها سفیران آسمان هستند که برای مدتی مهمان این سرزمین میشوند.
گیاهان متنوع؛ فرش سبز طبیعت
پوشش گیاهی متنوع میانکاله، همانند فرشی سبز، این منطقه را پوشانده است. گیاهانی همچون نی، جگن و درختان گز، منظرهای بدیع و چشمنواز را ایجاد کردهاند. این گیاهان نه تنها زیبایی بصری دارند، بلکه نقش مهمی در حفظ تعادل زیستبومی منطقه ایفا میکنند.
جانوران وحشی؛ ساکنان اصلی میانکاله
میانکاله، زیستگاه انواع مختلفی از جانوران وحشی است. از جمله این جانوران میتوان به گراز، شغال، روباه و انواع پرندگان شکاری اشاره کرد. این جانوران با زندگی در هماهنگی با طبیعت، به حفظ چرخه حیات کمک میکنند.
میانکاله؛ میراثی ارزشمند
میانکاله، میراثی ارزشمند است که باید آن را برای نسلهای آینده حفظ کنیم. این منطقه، با تنوع زیستی بینظیر و زیباییهای طبیعی خود، میتواند به یکی از مهمترین مقاصد گردشگری اکوتوریسم در کشور تبدیل شود.
نتیجهگیری
میانکاله، با همه زیباییها و ارزشهای اکولوژیکی خود، در معرض تهدیدات مختلفی قرار دارد. تخریب زیستگاه، آلودگی آب و خاک و شکار بیرویه، از جمله مهمترین این تهدیدات هستند. برای حفظ این نگین سبز، باید تلاش کنیم تا آگاهی عمومی در مورد اهمیت حفاظت از محیط زیست افزایش یابد و قوانین و مقررات مربوط به حفاظت از مناطق حفاظت شده به طور جدی اجرا شوند.
دعوت به عمل
بیایید با هم دست به دست هم دهیم تا میانکاله را برای همیشه حفظ کنیم. با کاهش مصرف انرژی، تفکیک زباله، عدم شکار حیوانات و حمایت از طرحهای حفاظتی، میتوانیم سهم خود را در حفظ این میراث ارزشمند ایفا کنیم.
کلمات کلیدی: میانکاله، شبه جزیره، دریای خزر، تالاب، پرندگان مهاجر، زیستگاه، حفاظت از محیط زیست، اکوتوریسم