توان زیستی آب

توان زیستی آب

همانطور که در مقالات قبلی فوری آموز اشاره شد انسان ها برای بقا و زنده ماندن بر روی سیاره زمین به شکل های مستقیم و غیرمستقیم به منابع آبی دردسترس وابسته هستند و منابع آب به شکل های مختلف از جمله منابع سطحی و زیرسطحی بعد از هوا مهمترین ماده مورد نیاز موجودات زنده و انسان است. مهمترین این منابع آبی شامل آب چشمه های طبیعی، قنات های زیرزمینی دست ساز گذشتگان، چاه های حفر شده در دشت ها، و منابع سطحی رودخانه ها و نهرهای جاری از دل کوهستان ها است.

در این میان رودخانه ها و بطور کلی آب از دیرباز نقش مهمی در شکل گیری و بقای تمدن بشر در اعصار مختلف ایفا نموده است (ایرانی بهبهانی و همکاران، 1389). با ظهور کشاورزی اهلی انسان ها در مکان محدود شدند. این محدودیت مکانی موجب وابستگی بیشتر آنها به منابع طبیعی شده و در نتیجه پراکنش آنها را بیشتر شکل داده است.

در نهایت با انتقال افراد از روستا ها به شهر ها انسان ها کم تحرک تر شدند. تصمیم در مورد محل سکونت می توانست تعارضات احتمالی با طبیعت را ایجاد نماید (عسگری، 1389). برای مثال اسکان در کنار رودخانه ها می توانست هنگام رخداد سیلاب خطرناک باشد و همچنین نوسانات فصلی و دوره ای در قالب خشکسالی تاثیر بیشتری به شکل و گسترش این فضاهای مسکونی داشته است.  

مجموعه های زیست محیطی طبیعی از قبیل حاشیه رودخانه های شهری (شورمیج و همکاران، 1385) امروزه تا حدود زیادی تحت تاثیر اعمال و کنش های انسانی قرار گرفته (ژوو و همکاران، 2023) و نه تنها شکل و کالبد فیزیکی آنها دچار تغییرات بسیاری گشته، بلکه در عملکرد و کارکرد این فضاها نیز تغییرات عمده ای صورت پذیرفته است (شهریار و همکاران، 1397؛  تقوائی، 1391).

از آنجایی که این نواحی کالاها و خدمات مهمی را برای عموم مردم فراهم می­سازند که برای رفاه و آسایش خاطر و اجتماعی آنها حائز اهمیت است، بنابراین هر گونه تغییری که در ماهیت و عملکرد اینگونه فضاها رخ دهد می­تواند تاثیر متقابلی را بر زندگی مردم داشته باشد (پارسی،1379).

مطالعات انجام شده بر روی اکوسیستم های وابسته به آب های زیر زمینی نشان می دهد که آنها با فشار روز افزون مصرف آب، آبیاری و تغییر اقلیم روبرو هستند که این موجب تغییر سطح اساس آب های زیر زمینی می گردد و این تغییرات بر روی تنوع زیستی تاثیر گذار می باشد.