فناوری GIS چیست؟

GIS چیست؟

معرفی GIS

تعریف GIS

کاربردهای سیستم اطلاعات جغرافیایی

درباره تکنولوژی سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)

سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) چهارچوبی برای جمع آوری، مدیریت و تحلیل داده های مکانی است. تکنولوژی GIS بعنوان یک تکنولوژی جغرافیایی، داده هایی از منابع گوناگون مانند علوم محیطی و طبیعی و علوم انسانی و اجتماعی را باهم ترکیب می کند.

فناوری سیستم اطلاعات جغرافیایی شامل مجموعه ای از ابزارهای بسیار قدرتمند ترسیمی، طراحی و مدیریت بانک های اطلاعاتی بسیار بزرگ برای مدیریت ابرداده ها (big data) است. این فناوری برگرفته از دانش علوم جغرافیایی (GIScience) است که امروزه یکی از مهمترین بخش مدیریت های کلان را شامل می شود. دانش علوم جغرافیایی شامل زیرمجموعه دانش علوم مکانی است که دانش های مکانمند را پوشش میدهد و کمتر به مباحث ارتباط چندرشته ای (Multidisciplinary) و ترکیبی علوم مختلف می پردازد. دامنه وسیع دانش علوم مکانی شامل یک دید ترکیبی و اکولوژی انسانی است که تاکید بر مطالعات چندرشته ای دارد. امروزه با گسترش روند جهانی شدن و توسعه فناوری های هوش مصنوعی نیاز به GIS بیشتر احساس می شود. جهانی شدن نیازمند درک روابط بسیار گسترده پدیده ها و رخداد های جهانی و تاثیرات آنها بر هم است. با گسترش ارتباطات جهانی تاثیرات نیز به تبع این ارتباطات بیشتر می شود و بررسی این تاثیرات متقابل نیازمند بررسی داده های عظیمی است که پردازش آنها مستلزم استفاده از ابزارهای GIS است. امروزه سیستم اطلاعات جغرافیایی بخش قابل توجهی از نرم افزارها را برای دست یابی به اهداف خود مورد استفاده قرار می دهد. مهمترین اهداف این دانش پردازش ابرداده ها و اطلاعات عظیمی که هر روز برحجم آنها اضافه می شود و بطور فراوانی تجمعی و اثرمرکب بر غلظت، شدت، و اندازه آنها افزوده می شود. مهمترین این نرم افزارهای مورد استفاده در دانش علوم جغرافیایی شامل QGIS، ArcGIS، Global mapper، ENVI، Google Earth، و ابزارهای CAD هستند.

با توسعه ارتباطات وب در سطح جهانی همچنین استفاده از وب جی ای اس (WebGIS) نیز برای معرفی و پردازش اطلاعات مکانی شرکت ها و سازمان ها و افراد نقش بسیار مهمی ایفا می کند. برای توضیح WebGIS می توانید نمونه وب جی ای اس زلزله های اطراف تهران که توسط فوری آموز راه اندازی شده است را مشاهده کنید.

سیستم اطلاعات جغرافیایی

امروزه علوم اطلاعات جغرافیایی بستری را فراهم کرده است که بسیاری از حوزه های فناوری و دستگاه های اجرایی کشور های توسعه یافته و در حال توسعه جهان توانسته اند از این طریق فرصت های بی شماری را در زمینه های بهبود عملکرد اجتماعی، اقتصادی، و سیاسی ایجاد نمایند. در نتیجه، توجه سازمان های بین المللی و سرمایه گذاری بطور روز افزون در حوزه فعالیت های فناوری GIS بطور شتابان در حال بیشتر شدن است. این فناوری از توانایی تلفیق فاکتورهای متنوع را با دیدگاهی ترکیبی و چندجانبه نگرانه برخوردار است که نقش آن را در روند مطالعات بین رشته ای پررنگ تر نموده است. به همین دلیل، در سال های اخیر نقش این تکنولوژی در توسعه پایدار کشورها تجربیات خوبی را به ثبت رسانده است.

نمونه ای از تلفیق چندین لایه در یک تحلیل فضایی مکانی

فناوری GIS موقعیت مکانی پدیده ها را تحلیل و با سازماندهی لایه های اطلاعاتی مختلف (اطلاعات محیطی، اقتصادی، اجتماعی، و حقوقی قانونی) نقشه های گرافیکی و سه بعدی گیرا تولید می کند. این قابلیت GIS موجب می شود که مخاطب ما درک بهتری از اطلاعات داشته باشد. محصولات تکنولوژی سامانه اطلاعات جغرافیایی باعث می شود که بیننده نقشه ها بتواند الگوهای مکانی، روابط مکانی، موقیعت ها، و وضعیت سایت ها را بهتر بفهمد و تصمیم گیری بهتری داشته باشد.

مهمترین کارهایی که می توان با تکنولوژی GIS انجام داد عبارتند از:

• شناسایی مشکلات و کشف مسایل کنونی و آینده
• نظارت و بررسی تغییرات
• مدیریت رخدادها و پاسخ به اتفاقات
• پیش بینی اتفاقات
• تعیین اولویت ها
• درک روند ها

شیوه کار تکنولوژی سیستم اطلاعات جغرافیایی

سامانه اطلاعات جغرافیایی براساس داده های نقشه ای و آمارها، ابزارهای تحلیلی و دستورات مدیریت پایگاه داده و تحلیل آماری، و پلتفرم های نرم افزارهای مختلف کار می کند.

چهار بخش عمده شیوه کار سیستم های اطلاعات جغرافیایی (منبع سایت Esri)

چهار بخش عمده شیوه کار سیستم های اطلاعات جغرافیایی عبارتند از:

• نقشه ها (لایه های مکانی و بصری گرافیکی)،
• داده های (اطلاعات آماری، تصاویر ماهواره ای، و اطلاعات اقتصادی)،
• تحلیل ها (ابزارهای تحلیلگر جهت بررسی قابلیت، برآورد، پیش بینی، تفسیر، و درک برای کمک به تصمیم گیری)
• نرم افزارها و اپلیکیشن ها (عملیاتی کردن تحلیل های مکانی براساس الگوریتم ها در موبایل، وبسایت، کامپیوتر)

برخی از مهمترین دستورات مورد استفاده در ArcGIS را در مقالات زیر می توانید مشاهده کنید.

دستورات تحلیل داده

دستورات پردازش رستری

متخصصات GIS در شغل های گوناگونی مربوط به علوم مکانی استخدام می شوند.

امروزه با توسعه فناوری های موبایل امکانات موبایل GIS نیز نقش پررنگ تری در انجام وظایف بخش های مختلف کار نهاد ها ایفا می کند. موبایل جی ای اس چیست؟

نرم افزار های موبایل GIS این قابلیت کلیدی را دارند که گروه های افرادی که به مناطق مختلف برای برداشت های میدانی همزمان اعزام شده اند، بتوانند موقعیت نقاط و اطلاعات توصیفی برداشت شده را به صورت بهنگام و درست در همان ساعت مشخص برداشت، همراه با اطلاعات مورد نیاز در خصوص نقطه مورد نظر را به یک سیستم موبایل که در دفتر نصب شده است ارسال نمایند. شاید سابقا تعداد زیاد افراد نقاط را همراه با اطلاعات توصیفی برداشت می کردند و هر یک بعد از بازگشت به دفتر کار آنها را وارد یک سیستم مرکزی می کردند. اما با حضور تکنولوژی موبایل GIS علاوه بر قابلیت های مسیریابی و یافتن نقاط مورد نیاز می توان اطلاعات را بهنگام از نقاط دور دست که شاید با مشکلات دسترسی مواجه باشد، به سیستم مرکزی که دارای یک برنامه موبایل GIS می باشد ارسال نمود. با این قابلیت تعداد زیادی افراد می توانند از نقاط مختلف اطلاعات را دریافت و به سیستم مرکزی ارسال نمایند و مدیران در واحدهای مرکزی با توجه به اطلاعات گروه های مختلف و اطلاعاتی که از قبل در خصوص ویژگی های یک مکان دارند تصمیمات لازم را اتخاذ نمایند. از قابلیت های دیگر این سیستم این است که اگر گروه ها در بررسی های میدانی در مناطق غیر مسکونی پراکنده ای قرار دارند می توانند موقعیت خود را با مشخصات توصیفی از وضعیت محل برای هم ارسال و با مسیریابی همدیگر را پیدا نمایند. درموارد تصیم گیری های فوری مانند حوادث طبیعی و انسانی ناگهانی می توان اطلاعات را بلافاصله ارسال و دستورالعمل های فوری مکان محور( با توجه به پردازش های واحد های مرکزی که نیاز به حجم زیاد اطلاعات دارد) را برای افراد گروه های میدانی ارسال نمود.